Güneydoğu Anadolu koşullarında bazı makarnalık buğday çeşitlerinin verim stabilitesi

• Published in: Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Vol. 35; no. 1-2; pp. 11 - 19
• Main Authors: ÖZBERK, İrfan, ÖZBERK, Fethiye
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Atatürk Üniversitesi 2004
• Subjects: Bitki Üretimi; cultivars; durum wheat; duyarlılık; Field Crops; Güneydoğu Anadolu Bölgesi; kararlılık; kültür çeşitleri; makarnalık buğday; Plant Production; Southeast Anatolian Region; stability; susceptibility; Tarla Bitkileri; verim; yields
• ISSN: 1300-9036

Bu çalışmada, 1982/83 -1998/99 ürün yılları arasında Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından Diyarbakır ve bölgenin çeşitli lokasyonlarında yağışa dayalı ve ilave sulanan koşullarda yetiştirilen bazı makarnalık buğday çeşitlerinin verim stabilitesi araştırılmıştır. Yağışa dayalı 37 deneme ve ilave sulanan koşullarda 24 bölge verim ve 9 çeşit tescil denemesinde birlikte denenen Diyarbakır 81 ve Harran-95-'in Regresyon ve Rank analizi bulgularına göre stabil verimli oldukları, Fırat-93' ün ise kötü koşullarda daha iyi performans göstermesine karşın iyi çevre koşullarına cevabının yetersiz olduğu anlatılmıştır. Çeşit tescil denemelerinde yer alan Sarıçanak 98 ve Altıntoprak 98 çeşitlerinin de ilave sulanan koşullarda yüksek ve stabil verimli oldukları belirlenmiştir. Diyarbakır'da 68 ve Ceylanpınar'da 23 denemenin sonuçlarına göre Dicle 74 ün su stresine daha az duyarlı oldıığu.Dicle 74'ün kötü, Diyarbakır 81'in ise nispeten iyi koşullara cevabının daha iyi olduğu tespit edilmiştir Sonuç olarak, yağışa dayalı ve ilave sulanan koşullarda Diyarbakır-81 ve Harran-95 Fırat-93'e göre daha stabil verimli bulunmuşlardır. Fırat-93'ün kötü koşullara daha iyi adapte olduğu tespit edilmiş, Altıntoprak ve Sarıçanak-98 çeşitlerinin ilave sulanan koşullarda Diyarbakır-81 in yerini alabilecek çeşitler olduğu anlaşilrhıştır.
This study aimed to investigate the stability parameters of recently developed cultivars through different methods, employing various yield trials carried out both in Diyarbakır and region under dryland and supplementary irrigated conditions by Southeastern Anatolian Agricultural Research Institute between 1982/83 and 1998/99 cropping seasons. The results, obtained from 37 regional yield trials under dryland in Diyarbakır, 24 regional aad 9 variety release and registration trials ,under supplementary irrigation both in Diyarbakır and the region revealed that Diyarbakır-81 and Harran-95 were found to be more stabile cultivars than Fırat-93. Fırat-93 was found to be better adapting cultivar for relatively poor conditions. It was also found that Altmtoprak-98 and Sarıçanak -98 occurred in variety release and registration trials were found to be high yielding and stabile cultivars under supplementary irrigated conditions. Stress susceptibility index values of Dicle-74 and Diyarbakır-81, detected from 68 regional yield trials carried out in Diyarbakır and 23 in Ceylanpmar under dryland , indicated that Dicle74 was less susceptible cultivar to stressing environments than Diyarbakır -81, whereas Diyarbakır-81 was found to be high yielding and better adapting cultivar to improving conditions. It was concluded that D.Bakir-81 and Harran-95 were more stabile than Fırat-93 under both conditions, whereas Fırat-93 was suitable for poor conditions. Altmtoprak-98 and Sarıçanak-98 were promising cultivars to replace D.Bakır-81 under supplementary irrigated conditions.