Vakfiyesi kayıp bir vakıf : Köprülü Ailesi vakıflarından Amca Hasan Ağa vakf

• Published in: Türk kültürü incelemeleri dergisi no. 23; pp. 1 - 38
• Main Author: YILDIZ, Murat
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Kültür Ocağı Vakfı ( KOCAV ) Yayıncılık 2010
• ISSN: 1302-4787

Amca Hasan Ağa Vakfı, 17. yüzyılın ikinci yarısında Köprülü Mehmed Paşa'nın
kardeşi Amca Hasan Ağa tarafından, Prevadi'ye bağlı Yenipazar Kazası'nın köy-
lerinden olan Kozluca'da kurulmuştur. Vakfa bağlı başlıca kurumlar Kozluca'daki
cami, medrese, mektep, çeşme, dükkânlar, han, hamam; Kara Hüseyin Köyü'ndeki
cami; Varna'daki debbağhane, Rusçuk ve Devne'deki değirmenlerdi. Vakfiyesi -en
azından- 19. yüzyıldan itibaren bulunamadığından vakfın hangi şartlar çerçeve-
sinde ve ne zaman kurulduğu tam olarak tespit edilememektedir. Bilindiği üzere
sosyal tarih açısından büyük önem taşıyan vakfiyeler, vakıflar hakkında bütünden
parçalara doğru daha kolay ve güvenilir bir çalışma yapmaya imkân vermektedir.
Ancak üzerinde çalışılan vakfın şayet vakfiyesi yoksa ilgili vakıf hakkında yalnızca
farklı ve dağınık kaynaklarda tespit edilen bilgiler ışığında çalışma yapmak müm-
kün olabilmektedir. Bu da parçalardan hareketle bütüne varmayı gerektirmektedir.
Bu çalışmada zorunlu olarak ikinci yol izlenmiş, vakfiyesi henüz bulunamayan
vakıfla ilgili arşiv ve diğer birinci el kaynaklardan istifade edilerek söz konusu vakıf
hakkında derli toplu bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Amja Hasan Agha Waqf (foundation) was established in Kozluca (Suvorovo)
which was one of the villages of Yenipazar (Novipazar) in Prevadi in the half of the
17th
century by Amja Hasan Agha who was the brother of Grand Vizier Köprülü
Mehmed Pasha. The main institutions of waqf were mosque, madrasah, school,
fountains, shops, caravansary, public bath in Kozluca; the mosque in Kara Hüseyin
village; tannery in Varna; mills in Rusçuk and Devne. As there was no charter of
waqf at least from the 19th
century, it could not be determined when the building of
the waqf had been established and under which circumstances it had established. As it
is known, the charters of wakqs which have great importance of the social history give
opportunities to do an easier and more reliable study about waqfs from whole to the
parts. If a waqf doesn't have a charter itself, it can only be possible to study through
the lihgts of knowledges which are derived from different and scattered sources. This
requires going from parts to whole. In this study the second way was obligatorily
followed and well-organized knowledge about the mentioned waqf is tried to be given
by using the archives about it and the other original sources.