Çanakkale Savaşı'nda 14. alay ve Mustafa Kemal Atatürk Dr. M Mutlu Karakaya

• Main Author: Karakaya, Mürvet Mutlu
• Format: Book
• Language: Turkish
• Published: Kızılay-Çankaya, Ankara Atatürk Araştırma Merkezi 2019
• Subjects: Campaigns; History; World War, 1914-1918; 20th century; Turkey; Gallipoli Peninsula; Gallipoli Peninsula (Turkey); Çanakkale (Turkey)
• ISBN: 9789751742780; 9751742781

Birinci Dünya Savaşı başladığında 1. Ordu bünyesindeki 2. Kolordu kuruluşunda 5. Tüemn'in br birliği olan 14. Piyade Alayı Edirne'de konuşlanmış durumdadır. Çanakkale Savaşı'na fiilen katıldığı 30 Nisan 1915 tarihine kadar, önce 2. Kolordu'yla beraber 2. Ordu'ya, sonra da 5. Tümen'le beraber 5. Ordu'ya katılmıştır. Savaş sahasına giren yeni bir birlik, taze bir kuvvet olması nedeniyel doğrudan Mustafa Kemal Atatürk'ün emrine verilerek savaşın en önemli taarruzlarından biri olan 1 Mayıs taarruzunun planlanmasına katkıda bulunmuştur. Bu Taarruzda Merkez Kuvvetleri'ni oluşturarak, Atatürk'ün Ruşen Eşref röportajında bahsettiği "Bombasırtı vakasını" gerçekleştiren kuvvet olmuşlardır. Taarruz bittiğinde , hemen hemen her Çanakkale Savaşı konulu kitapta bahsi geçen, "düşmana en yakın siperler" 14. Alay tarafından kurulmuştur. Bunlar savaş boyunca İngilizlerin en önemli verdiği siperler olmuştur.Büyük kayıplı 19 Mayıs taarruzundan sonra Anzaklarla siperler arasında yapılan ilk ateşkes konuşmaları da da 14. Alay siperlerinde gerçekleşmiştir. 14. Alay'ın sorumluluğna, Atatürk'ün çok önem verdiği siperle olmuştur. Büyük kayıplı 19 Mayıs Taarruzundan sonra Anzaklarla siperle arasında yapılan ilk ateşkes konuşamaları da 14. Alay siperlerinde gerçekleşmiştir. 14. Alay'ın gerçekleştirdiği bir başka ilk kazdığı lağımlarla lağım savaşını başlatmış olmasıdır. Savaşın gelişimi içerisinde konuşlandığı alan değişen 14. Alay'ın sorumluluguna, Atatürk'ün çok önem verdiği Sazlıdere bölgesi verilmiştir.Bu dönemde Halit ve Rıza Tepesi'nde, çok sık bahsi geçen bir anektod olan her gece aynı saatte, sonrasında bombalanan ve sonunda baskına uğrayan 14. Alay brlikleridir. Baskınla büyük kayıp veren 2. ve 3. taburlar hemen toplanarak Asmadere ve Abdurrahman Bayırı bölgesinde büyük dirençle düşmana karşı koymuşlardır.Baskın sırasında 14. Alay'ın 1. Tabur'u ise Atatürk'ün emrine girmek üzere Kemalyeri'ne doğru ilerlemektedir. İşte bu tabur 7 Ağustos sabahı Atatürk'ün emriyle Conkbayırı'na çıkmış , diğer birlikler yetişinceye kadar Conkbayırı'nı savunan ilk birlik olmuştur. Bu belki de 14. Alay birliklerinin en önemli görevidir. Çünkü bu sayede İngilizler'in İstanbul'a gidiş yolu tıkanmıştır. 8 Ağustos'taki büyük düşman hücumunda ve düşmanı temizlemek için Atatürk tarafından yönetilen 10 Ağustos'taki süngü hücumunda da 14. Alay 1. Tabur yine Conkbayırı'ndaki yerini almıştır. 30 Ekim 1915'te altı ay kladığı bu cepheden çekilirken arkasında pek çok şehit bırakan bu çilekeş alayın ve komutanı olan Yarbay Ali Rıfat Bey'in adının hatırlanması için aradan 104 yıl geçmesi gerekse de, hepsinin ruhu şad olsun demek için hiçbir zaman geç değildir.