Isparta ilindeki lise öğrencilerinin yeme davranışı ve fiziksel aktivite düzeylerinin kan basıncı değerleri ve obezite ile ilişkisinin incelenmesi Investigation of the relationship between eating behavior and physical activity levels of high school students in Isparta province with blood pressure values and obesity / Dr. Mustafa Nuri Özkan ; tez danışmanı, Dr. Öğr. Üyesi Gökçe İşcan

• Main Authors: Özkan, Mustafa Nuri, İşcan, Gökçe
• Format: Dissertation
• Language: Turkish
• Published: Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi 2022

Fiziksel aktivite ve yeme davranışı alışkanlıkları çoğunlukla ergenlik döneminde edinilmekte ve erişkinliğe taşınmaktadır. Bu çalışmada fiziksel aktivite ve yeme davranışı ile ergenlik döneminde son yıllarda prevalansında artış gözlenen obezite ve hipertansiyon hastalıkları arasındaki ilişkinin ortaya konması amaçlandı. Kesitsel olarak yapılmış bu çalışmaya 13-17 yaş arası 354 katılımcı dâhil edildi. Veriler, gözlem altında anket formları doldurtulduktan sonra boy, kilo, bel çevresi ve kan basıncı ölçümü yapılarak toplandı. Veri toplama aracı olarak "Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi", "Yeme Davranışı Ölçeği" ve araştırmacı tarafından hazırlanan "Sosyo-demografik Bilgi Formu" kullanıldı. Çalışmada elde edilen veriler, IBM SPSS Statistics 26 (Statistical Program for Social Sciences)'ya aktarıldı. Kategorik verilerde Chi-Square, sayısal verilerin iki gruplu karşılaştırılmasında Mann-Whitney-U, ikiden fazla grubun karşılaştırıldığı verilerde Kruskal Wallis testleri kullanıldı. Ölçek skorları arasındaki ilişkileri incelemek için Spearman Korelasyon, sistolik ve diyastolik tansiyon değerlerinin yordayıcılarını belirlemek için ise Lineer Regresyon analiz yöntemleri kullanıldı. İstatistiksel önemlilik açısından p<0,05 kabul edildi. Katılımcıların 188'i (%53,1) kadın, 166'sı (%46,9) erkekti. Yaş ortalaması 15,67±1,08'di. Katılımcıların %29,1'i inaktifken, %37,3'ü düşük, %33,6'sı yeterli fiziksel aktiviteye sahipti. Yeme davranışı ölçeğinden katılımcıların %2,8'i kötü, %72,3'ü orta, %24,9'u iyi skor elde ederken "çok iyi" skorunu elde eden öğrenci olmadı. Katılımcıların; %9,9'u zayıf, %72'si normal, %9,9'u fazla kilolu, %8,2'si obezdi. %72,6'sı normal kan basıncına, %18,6'sı yüksek kan basıncına, %6,5'i evre 1 hipetansiyona, %2,3'ü ise evre 2 hipertansiyona sahipti. Fiziksel aktivite düzeyi ile yeme davranışı toplam skoru arasında anlamlı bir ilişki (p=0,002) saptanırken vücut kitle indeksi (VKİ) (p=0,232), sistolik (p=0,431) ve diyastolik kan basınçları (p=0,155) arasında herhangi bir ilişki saptanmadı. VKİ ile sistolik (p<0,001) ve diyastolik kan basıncı (p=0,004) arasında anlamlı bir ilişki saptandı. Yapılan lineer regresyon analizlerinde sistolik kan basıncını; boydaki bir birimlik artış 0,313; kilodaki bir birimlik artış 0,202; VKİ'deki bir birimlik artış 1,377; bel çevresindeki bir birimlik artış 0,247; yeme davranışı toplam puanındaki bir birimlik artış 0,023 mmHg artırmaktaydı. Diyastolik kan basıncını ise VKİ'deki bir birimlik artış 0,633 mmHg artırmaktaydı. Ergenlerde genel sağlığın korunmasında ve geliştirilmesinde fiziksel aktivite ile yeme davranışı birlikte değerlendirilmelidir. Obezite hipertansiyon gelişiminde rol oynamaktadır. Obezite ve hipertansiyonun artan prevalansı düşünüldüğünde ek tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Anahtar Sözcükler : Ergenlik, hipertansiyon, obezite, fiziksel aktivite, yeme davranışı.
Physical activity and eating behavior habits are acquired during adolescence and adulthood. This study, it was aimed this the relationship between physical activity, eating behavior, obesity, and hypertension diseases, the prevalence of which has increased in adolescence in recent years. Three hundred fifty-four participants aged 13-17 were included in this cross-sectional study. Data were collected by completing questionnaires under observation and then measuring height, weight, waist circumference, and blood pressure. "International Physical Activity Questionnaire", "Eating Behavior Scale," and "socio-demographic information form" prepared by the researcher were used as data collection tools. The data obtained in the study were transferred to IBM SPSS Statistics 26 (Statistical Program for Social Sciences). Chi-Square tests were used for categorical data, Mann-Whitney-U tests were used for two-group comparison of numerical data, and Kruskal Wallis tests were used for comparing more than two groups. Spearman Correlation was used to examine the relationships between scale scores, and Linear Regression analysis methods were used to determine the predictors of systolic and diastolic blood pressure values. p<0.05 was accepted for statistical significance. 188 (%53.1) of the participants were female, and 166 (%46.9) were male. The mean age was 15.67±1.08 years. While 29,1% of the participants were inactive, 37,3% had low and 33,6% had sufficient physical activity. While 2,8% of the participants got a bad score, 72,3% got an average score, and 24,9% got a good score from the eating behavior scale, no student got a "perfect" score. Participants; 9,9% were underweight, 72% were normal, 9,9% were overweight, and 8,2% were obese. 72,6% had normal blood pressure, 18,6% had high blood pressure, 6,5% had stage 1 hypertension, and 2,3% had stage 2 hypertension. While a statistically significant correlation was found between physical activity level and eating total behavior score (p=0,002), no correlation was found between body mass index (BMI) (p=0,232), systolic (p=0,431) and diastolic blood prespressure (p=0,155). A significant correlation was found between BMI and systolic (p<0,001) and diastolic blood pressure (p=0,004). In the linear regression analysis, systolic blood pressure per unit increased; length 0.313; weight 0.202; BMI 1,377; waist circumference 0.247; eating total behavior score was 0.023, and BMI increased diastolic blood pressure by 0.633 mmHg. Physical activity and eating behavior should be evaluated together to protect and develop general health in adolescents. Obesity plays a role in the development of hypertension. Considering the increasing prevalence of obesity and hypertension, additional precautions must be taken
Keywords : Adolescence, eating behavior, hypertension, obesity, physical activity.