Hazne Işletme Optimizasyonu Için Parametrik bir Simülasyon Modelinin Geliştirilmesi

• Main Author: Noori, Ahmad Tamim
• Format: Dissertation
• Language: Turkish
• Published: ProQuest Dissertations & Theses 01-01-2023
• Subjects: Climate Change
• ISBN: 9798384109570

Baraj hazneleri, entegre su kaynaklarının yönetimi için kuşkusuz en önemli araçlardan biridir. Son 30 yılda, sera gazı emisyonlarında gözlenen dikkat çekici artışlar ile iklim değişikliğinin hidrolojik çevrime etkileri çok daha hissedilir hale gelmiş ve bu durum baraj haznelerinin işletilmesinde zorluklara sebep olmuştur. Bu bakımdan, haznelerin su ihtiyacının gelecekteki sürdürülebilirliğini sağlamak ve olası tedbirlerin planlamasını yapabilmek için iklim projeksiyonların hazırlanması ve bu dinamik etkilere uyum sağlayacak işletme politikalarının belirlenmesi daha önemli olmaya başlamıştır. Yukarıdaki gerekçelere atfetmek için Çağlayan haznesinde uygulanan bu tez çalışmasında, öncelikle farklı RCP senaryoları altında çalıştırılan GCM çıktısının yapay sinir ağları tabanlı bir stratejiyle aylık yağış ve sıcaklık değişkenlerine ölçek indirgenmesi gerçekleştirilmiştir. 2021-2050 dönemini kapsayan bu meteorolojik projeksiyonlardaki yanlılıklar ise kantil delta haritalama algoritmasıyla düzeltilmiştir. Yanlılıklardan arındırılmış bu çıktılar topaklı bir hidrolojik modelleme prosedürüyle akarsu akımlarına dönüştürülmüştür. Sonrasında farklı senaryo-GCM varyasyonlarına adapte olabilecek bir parametrizasyon-simülasyon-optimizasyon sürecinin yürütülmesi hedeflenmiştir. Bu aşamada HDG-2D adı verilen bir işletme modelinin diferansiyel evrimsel algoritmasıyla başarılı bir biçimde entegrasyonu yapılarak hazneden optimal şekilde salınacak RLS su hacimleri derlenmiştir. Son olarak edinilen bulgular geliştirilen modelin iklim değişikliği varyantları altında standart işletme yaklaşımına kıyasla daha düşük narinlik ve daha yüksek sürdürülebilirlik koşulları vaat edebildiğini göstermektedir.