Lipozomların Tekstil Terbiyesinde Kullanım Olanaklarının Incelenmesi

• Main Author: Kartal, Gülşah Eki̇n
• Format: Dissertation
• Language: Turkish
• Published: ProQuest Dissertations & Theses 01-01-2014
• Subjects: Solvents; Textile Research; Wool
• ISBN: 9798381619584

Günümüzde, dünya ekonomisini etkisine alan globalleşme süreci ile işletmeler dünya pazarında yoğun bir rekabet içerisinde faaliyet göstermektedirler. Dış piyasalardaki pazar paylarının korunması ve artırılması, dünya ekonomisi ile bütünleşmenin sağlanarak rekabet edilebilirlik gücünün yükseltilmesi tüm ülkelerin temel hedefleri haline gelmiştir. Tekstil ürünlerindeki geleneksel model, renk, tuşe, malzeme farklılaşması gibi çeşitliliğin yanı sıra işlevsel özelliklerdeki yeniliklere bağlı olarak tüketiciye sunulan ürünlere her geçen gün yenileri eklenmektedir. Tekstil sektörünün rekabetçi olması, ancak sektörün teknoloji düzeyinin ve ilgili alanlardaki eğitimin ve inovasyon yeteneğinin yükseltilmesi, AR-GE faaliyetlerinin artırılması ve moda marka yaratılması ile mümkün görülmektedir.Tekstil üreticileri, tekstil Omateryaline çeşitli (Ofonksiyonel O özelliklerin kazandırılması ve hafif, dayanıklı akıllı kumaşların o oluşturulmasında, nanopartiküllerin ve kapsüllerin tekstil içerisine entegre edilmesi çalışmalarına giderek artan bir ilgi göstermektedir. Lipozomlar, aktif maddenin kapsüllenerek, hücre zarının bir ucundan öbür ucuna taşınmasına olanak tanıyan taşıyıcı sistemlerdir. Son yıllarda, lipozomlar eczacılık, kozmetik, gıda, deterjan ve tekstil gibi pek çok uygulama alanında ilgi odağı haline gelmiştir. Lipozomların yeni uygulama alanlarından birisi de tekstil boyacılığıdır. Bu yeni, temiz ve etkili teknoloji başta yün boyamacılığı olmak üzere çeşitli lif ve lif karışımlarının boyanmasında boyarmadde alımını kolaylaştırmak, boyama düzgünlüğünü artırmak ve daha düşük sıcaklıkta boyama yapabilmek gibi çok çeşitli amaçlarla kullanılabilmektedir.Boyama işleminde lipozomların kullanılması, boyama sıcaklığında belirgin bir düşüşe yol açmaktadır. Bu teknolojinin uygulanması sürenin kısaltılmasıyla ve diğer herhangi bir sentetik yardımcı maddenin kullanımından kaçınılarak konvansiyonel yün boyamada ihtiyaç duyulan sıcaklığın daha da düşürülmesiyle enerji tasarrulusağlamaktadır. Ayrıca; lipozom kullanılarak düşük boyama sıcaklığında boyama yaparak lifler korunmaktadır. Lipozomların, konvansiyonel yolla sentezlenmiş yardımcı maddelere göre biyolojik olarak daha kolay bir şekilde parçalanabildiği bilinmektedir. Bu nedenle; lipozomlar boya banyosunun atık su yükünde belirgin bir azalmaya yol açmaktadır. Boyama işleminde lipozomların kullanılması, düşük sıcaklık ve daha düşük çevresel etkilerle birlikte, liflere daha doğal bir tutum ve iyileştirilmiş kalite özellikleri kazandırmaktadır. Yün ağartmasında da lipozomlar son derece etkilidir. Ağarima banyosunda lipozomların varlığı, temel bileşen-hidrojen peroksit konsanlrasyonunun önemli derecede azalmasını sağlayarak ağartılmış kumaşın kalitesini artırmaktadır.Tez çalışması kapsamında, değişik lipit:kolesterol oranlarında lipozomlar elde edilmiş ve bu lipozomlar yün, yün/PET karışımlarının boyama işleminin ve yün önlerbiye işleminin optimizasyonunda kullanılmıştır. Lipozom üretim optimizasyon çalışmalarından sonra, kapsül verimi yüksek olanlarda karakterizasyon çalışmaları (SEM, TEM, AFM, FT-IR, DSC, XRD, partikül büyüklüğü ve dağılımı vb.) yapılmıştır. Boyama sonrası numunelerin yıkama haslığı, ışık haslığı (yapay ve gün ışığına), sürtme haslığı ve ter haslığı incelenmiştir. Boyama sonrası yünde meydana gelen zarar alkali çözünürlüğü yöntemine göre tayin edilmiştir. Ön işlem sonrası ürünlerin alkali çözünürlüğü, hidrofillik özellikleri ve beyazlık derecesi de incelenmiştir. | Ayrıca, Oürünlerin o(mukavemet (özelliklerindeki (değişimler araştırılmıştır.