Prehistorik çağlardan modernizme dansın anlamı: Tasvirler üzerinden ikonografik bir analiz

• Published in: History studies : international journal of history Vol. 10; no. 7; pp. 265 - 294
• Main Authors: Kaya Zenbilci,İlkgül, Çetin,Ufuk
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Ankara Üniversitesi Yabancı Diller Fakültesi 2018
• Subjects: Siyasal Bilimler; Tarih; Ankara; Türkiye; Art History; Dance History; Sanat Tarihi; Dans; Kültür Tarihi; Iconography; Dance; Cultural History; Dans Tarihi; İkonografi
• ISSN: 1309-4688
• DOI: 10.9737/hist.2018.659

Dans olarak adlandırdığımız belirli bir düzende gerçekleştirilen ritmik hareketler bütünü, insanlık tarihinde, tarihöncesi çağlardan günümüze değin farklı anlamlar yüklenerek biçimsel ve kavramsal bağlamda türemiş, değişmiş ve gelişmiştir. Genel bir ifadeyle dans; doğrudan ya da dolaylı olarak dini birtakım yerel-geleneksel inanışlar, ritüeller, kültler, mitoloji, efsanevi hikayeler ve seremonilere dayalı olarak şekillenmiştir. Tarihöncesi dönemlerdeki topluluklarda dansın ritüellerle ilişkili olduğu bilinmektedir. Antik kültürlerde dans, mitoloji ve kültlerle bağlantılı ritüellerin, av ve savaş öncesi alıştırma egzersizlerinin, geleneksel-seküler seremonilerin bir parçası olmuştur. Temeli Antik dönem halk eğlencelerine dayanan bazı dans türleri Ortaçağda neredeyse tüm Avrupa'ya yayılmış; kısmi biçimsel değişikliklere uğrayan bu geleneksel dansların bazı varyasyonları Ortaçağdan günümüze değin varlığını sürdürmüştür. XIV. Louis döneminde Batı Avrupa'nın ilk dans akademisi Académie Royale de Danse'ın kurulması dansın akademik bir sanat olarak gelişimi açısından en önemli adım olmuştur. 19. yüzyılda -özellikle Avrupa'da- dans eğlence kültüründe, tiyatro ve kabarelerde sıradan bir eylem olarak gösterilere, saray ve aristokratların balo ve şölenlerine, akademilerin eğitim programına dahil olmuştur.
Bu makalede, tarihöncesi dönemden 19. yüzyılın sonuna uzanan kronolojik çizgide, dansın tarihiyle örüntülü olarak bazı dans tasvirlerinin kavramsal ve ikonografik çözümlemesi yapılmaktadır. Çalışmanın amacı dansın tarihsel gelişimini, farklı dönemlere ve kültürlere ait sanat eserleriyle ve edebi metinlerle örneklendirerek aktarmaktır. Bu bağlamda çeşitli edebi eserlerin, dans sahneleri içeren minyatürlü kopyaları da incelenerek çalışmaya dahil edilmiştir.