Vatandaşlık Ve Demokrasi Eğitiminde Masal Kullanımı

• Published in: Uluslararası Türkçe edebiyat kültür egitim dergisi Vol. 4; no. 3
• Main Authors: Yiğit,Mehmet Fatih, Kesmeci,Ahmet Musab
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Atatürk Üniversitesi Yayınları 01-03-2015
• Subjects: Kültür & Sanat; Tarih; Erzurum; Türkiye; Masal; Tales; vatandaşlık; kültür; Citizenship; değerler eğitimi; Culture; Values Education
• ISSN: 2147-0146; 2147-0146

Türk halk edebiyatının kapsamına giren anonim türler, geçmişten günümüze kültürel etkileşimi ve iletişimi sağlayan bir köprü işlevindedir. Anonim halk edebiyatının nesir türlerinden biri olan ve halk arasında en çok ilgi görenlerinden birisi de masallardır. Evrensel bir anlatı türü olan ve muhtevasında toplumların kültürel zenginliklerini barındıran masallar, yüzyıllar boyu gerek sözlü ve gerekse yazılı kültür ortamı içerisinde gelişmiş, daha sonra elektronik kültür ortamına aktarılmış ve işlevselliğini kaybetmeden günümüze intikal etmiştir. Halk biliminin bir bilim dalı olarak akademik hayattaki yerini almasıyla birlikte Türkiye’de masallar üzerine yapılan çalışmaların artmaya başladığını söyleyebiliriz. Çok kültürlü toplumlarda ortak değerlerin ön plana çıkarılmasının toplumsal barış ve huzur adına önemi büyüktür. Bu anlamda masallar, toplumlar arasındaki müşterek unsurları tespit etmede önemli bir rol üstlenirler. Bunun yanında toplumun genelinde kabul gören değerlerin bir anda ortaya çıkmadığı, bunların özellikle yaşça büyük olan bireyler tarafından yeni nesillere aktarıldığı ve öğretildiği düşünüldüğünde, masalların değerlerin aktarılmasında ne kadar önemli olduğu anlaşılacaktır. Yardımseverlik, doğruluk, bencil olmamak, yalan söylememek, misafirperverlik, büyüklere saygı, anne ve babaya saygı, fedakârlık, cömertlik, iyilik, açgözlü olmamak, paylaşmak ve adil olmak değerlerinin Naki Tezel’in derlemiş olduğu masallar aracılığıyla verilebileceği görülmektedir. Bu değerlerin masallar aracılığıyla öğretilmesi öğrencileri hem doğru vatandaş olma yolunda yetiştirecek, hem de millî ve manevi açıdan geçmişiyle kopuk olmayan nesillerin yetişmesine öncülük edecektir. Bu çalışmanın kapsamına giren masal metinleri Naki Tezel’in iki ciltten oluşan ve ilk baskısı 1971 yılında Millî Eğitim Basımevi tarafından gerçekleştirilip “Türk Kültürü Kaynak Eserleri” dizisi için hazırlanmış olan “Türk Masalları” adlı kitabından seçilmiştir. Çalışma kapsamında seçilen masallar nitel araştırma türlerinden biri olan ölçüt örnekleme kullanılarak belirlenmiştir. Bu çalışmada örneklem seçiminde ele alınacak olan ölçütler araştırmacılar tarafından belirlenmiştir. Buna göre, söz konusu eserde yer alan üç masalın Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi ders kitabında verilmesi planlanan değerlerden en az iki değeri içeriyor olması temel ölçüt olarak alınmıştır. Masallar araştırmacılar tarafından farklı zamanlarda ve farklı mekânlarda okunmuş, içerdiği değerler not edilmiş ve daha sonra bu notlar bir araya getirilerek her iki araştırmacının üzerinde uzlaştığı ortak değerlerin bulunduğu masallar çalışmaya dâhil edilmiştir.