Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde aracılık

• Published in: RumeliDE Uluslararası Hakemli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi Vol. 2021; no. 25; pp. 347 - 357
• Main Authors: Deniz,Kemalettin, Öztürk,İsmail Yavuz, Çekici,Yunus Emre
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Dr. Yakup YILMAZ 2021
• Subjects: Edebiyat; Kültür & Sanat; Türk Dili; Kırklareli; Türkiye; Aracılık; iletişimsel dil öğretimi; communicative approach; common framework reference for languages (CEFR); teaching Turkish as a foreign language; yabancı dil olarak Türkçe öğretimi; çerçeve metin; Mediation; iletişimsel yaklaşım; communicative language teaching
• ISSN: 2148-7782; 2148-9599
• DOI: 10.29000/rumelide.xxxx

Diller için çerçeve metin fikri, Avrupa Konseyi’nin Avrupa’daki dil öğretimine bir standart
kazandırma düşüncesinden doğmuştur. İlk defa 2001 yılında yayımlanan Diller İçin Avrupa Ortak
Öneriler Çerçevesi (Çerçeve Metin), 2018 ve 2020 yıllarında güncellenmiştir. 2020 yılında
yayımlanan Çerçeve Metin’in en temel kavramlarından biri “aracılık”tır. 21. yüzyılda toplumların
artan dilsel ve kültürel çeşitliliği aracılık becerisinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Aracılık
iletişimsel bir işlev, eş deyişle bağımsız bir öğrenme alanı olarak Çerçeve Metin’de kendine yer
bulmuştur. Çerçeve Metin’de bu kavram “etkinlik” ve “strateji” olmak üzere iki boyutta incelenmiştir.
Etkinlik boyutunu “bir metne aracılık etme”, “kavramlara aracılık etme” ve “iletişimsel aracılık”;
strateji boyutunu “yeni bir kavramı açıklama” ve “bir metni basitleştirme” oluşturmaktadır. Her bir
etkinlik ve stratejiye ait tanımlayıcılar öğrenici düzeylerine göre tablolar hâlinde sunulmuştur. Dört
temel dil becerisine dayalı geleneksel yaklaşım dilin karmaşık doğasının anlaşılmasında ve
öğretiminde yetersiz kalmış, bunun sonucunda etkileşimle birlikte aracılık becerisi merkeze alınmaya
başlamıştır. Türkiye de Avrupa Konseyi üyesi olduğundan dolayı Çerçeve Metin’in, dil öğretim
süreçlerinde esas alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Çerçeve Metin’den hareketle aracılık
becerisini tanımlamak ve bu becerinin kavram alanını belirginleştirmek, ardından da yabancı dil
olarak Türkçe öğretiminde aracılık becerisinin yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Derleme
niteliğindeki bu çalışmada, Çerçeve Metin’de yer alan “aracılık etkinlikleri” ve “aracılık stratejileri”
özetlenerek yorumlanmış ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında değerlendirilmiştir.
Çalışmanın iletişimsel ve işlevsel dil öğretimi araştırmalarına kuramsal bir dayanak oluşturması
beklenmektedir.