Abdülganî En-Nâblusî’nin İştibâkü’l-Esinne Fi’l-Cevâbi Ani’l-Farzi Ve’s-Sünne adlı risalesi bağlamında farz ve sünnete iki farklı yaklaşım

• Published in: Kocaeli İlahiyat Dergisi Vol. 5; no. 1; pp. 41 - 64
• Main Authors: Aktaş,Ayşe, Kahraman,Abdullah
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Kocaeli Üniversitesi 01-01-2021
• Subjects: Din Bilimleri; Türkiye; Kocaeli; Hüküm; Farz; Fardh; Abdülganî en-Nâblusî; Abd al-Ghanı al-Nâbulusı; Ebû Hâzim; Sünnet; Hukm; Abu Hâzim; Sunnah

Abdülganî en-Nâblusî (ö. 1731/1143) İslâm uleması içerisinde en çok eser telif etmiş âlimlerden birisidir. Nitekim kendisinin farklı ilim dallarında, üç yüz civarı eser kaleme aldığı bilinmektedir. Bunlardan bazıları küçük hacimli risalelerdir. Bu risalelerden birisi de; farz ve sünnete dair kaleme aldığı İştibâkul-esinne fi’l-cevâbi ani’l-farzi ve’s-sünnedir. Yazma olan bu risalede, Ebû Hâzim el-Kâdî’ye (ö. 905/292) seyahati esnasında bazı kişiler tarafından sorulan sorular ve Ebû Hâzim ile Abdülganî en-Nâblusî’nin bu sorulara verdiği cevaplar yer almaktadır. Nâblusî, Ebû Hâzim’in bazı cevaplarında problemler olduğunu söyleyerek Ebû Hâzim’i tenkit etmekte ve bu yanlışlıkları kendi görüşlerini vererek eleştirmektedir. Risalede yer alan sorularda da hatalar bulunduğunu, hatta soruları soran kişilerin son derece cahil kimseler olduğunu söyleyen Nâblusî, önce Ebû Hâzim’e sorulan soruları zikretmekte, ardından da bu soruları tashih ederek soruların doğrularını vermektedir. Nâblusî’nin tashih ettiği sorular şunlardır: Farz nedir, farzın farzı nedir, farzları tamamlayan sünnet nedir, farza ihtiyaç duymayan (farzdan müstağni) sünnet nedir, farzın yerine geçen yani farza bedel olan sünnetler nelerdir, farzı karşılayan farz nedir, farza dâhil olan farz nedir, farzı kesen sünnetler nelerdir, iki farz arasındaki sünnet nedir, iki sünnet arasındaki farz nedir, her farzda bulunan farz nedir, gece caiz olup gündüz caiz olmayan farz nedir, gece caiz olup gündüz caiz olmayan sünnet nedir, gündüz caiz olup gece caiz olmayan farz nedir, gündüz caiz olup gece caiz olmayan sünnet nedir? Kısaca bu makalede, söz konusu risaleden hareketle farz ve sünnete dair Ebû Hâzim ve Nâblusî’ye ait iki farklı yaklaşım ortaya konulacaktır.