Etno-dinsel bir topluluğun sınırlarını belirleyen “kadın-erkek eşitliği” söylemi ve pratikteki çelişkiler: Alevi kadınlar üzerine nitel bir çalışma

• Published in: International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS) Vol. 3; no. 3; pp. 33 - 56
• Main Author: Metin Açer,Tuğba
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Tuncay Aydemir 01-03-2019
• Subjects: Kültür & Sanat; Berlin; Almanya; Alevi Kadın; Toplumsal Cinsiyet; Etno-Dinsel Topluluk
• ISSN: 2602-3288

Türkiye’de kendini Sünni İslami (Ortodoks) gelenek karşında konumlandıran
heteredoks bir inanç sistemi olarak tanımlanan Alevilik, dinsel kural ve
pratiklerden toplumsal yaşama ilişkin birçok söylem ve öğretiye kadar kendi
grup sınırlarını çizen etno-dinsel bir topluluktur. Geleneğin sürdürülmesine
yönelik tutum ve grup sınırlarının kurulmasına yönelik motivasyon, Alevililiğin
etno-dinsel bir topluluk olarak tanımlanmasının bir zeminini oluşturmaktadır.
Etno-dinsel topluluklar, kendilerini diğerlerinden ayırmak ve grup aidiyetini
sürdürmek adına “farklılık”lara vurgu yaparlar. Bir toplumun, dini ya da etnik
grubun kadına bakış açısı ne kadar medeni olduğunun ölçütü olarak kabul
edilmektedir. Alevilik inancında da “kadın-erkek eşitliği” söylemi Alevi
toplumunun kültürel sınırlarını inşa eden ve “öteki”lerden ayıran önemli bir
yapıtaşıdır. Bu çalışmada da Alevi toplumu açısından “biz” ve “öteki” arasında
sınır koruyucu işlevi olan “kadın-erkek eşitliği” söyleminin pratikte kadınların
yaşadığı deneyimler ile ne derece örtüştüğü incelenmiştir. Veriler 15 Alevi
kadın ile derinlemesine görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Elde edilen bulgular
eşitlik söyleminin kadınların toplumsal cinsiyet kimliklerinin inşasında temel
yapıtaşı olduğu, ancak ataerkil toplumsal yapıda bu eşitlik söyleminin özde tam
anlamıyla sağlanamadığını göstermektedir.