دلیر است و بینا دل و چرب‌گوی زبان‌آوری پهلوانان شاهنامه با تکیه بر ادبیات باستانی ایران

«زبان‌آوری» یا «سخنوری» شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی پیشینه‌ای دیرینه در ادبیات ایران دارد. فردوسی بسیاری از شخصیت‌های شاهنامه را با صفاتی چون «گوینده»، «سخنور»، «چرب‌زبان»، »چرب‌گوی» و «گشاده‌زبان» معرفی کرده است و آنها را با این صفات ستوده است. برخی اصطلاحات ادبی چون «سخن شیرین» و «زبان شیوا» دقیقا...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Published in:Zabān va adab-i Fārsī (Online) Vol. 74; no. 243; pp. 1 - 23
Main Authors: عباس آذرانداز, معصومه باقری حسن کیاده
Format: Journal Article
Language:Avestan
Published: University of Tabriz 01-09-2021
Subjects:
Online Access:Get full text
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Abstract «زبان‌آوری» یا «سخنوری» شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی پیشینه‌ای دیرینه در ادبیات ایران دارد. فردوسی بسیاری از شخصیت‌های شاهنامه را با صفاتی چون «گوینده»، «سخنور»، «چرب‌زبان»، »چرب‌گوی» و «گشاده‌زبان» معرفی کرده است و آنها را با این صفات ستوده است. برخی اصطلاحات ادبی چون «سخن شیرین» و «زبان شیوا» دقیقاً در اوستا کاربرد داشته و به زبان فارسی رسیده و برخی نیز چون ویاخَنه، صفت مهر در مهریشت به معنای سخنوری و زبان‌آوری، تنها به شکل مهجورِ گیاخن در شعر رودکی و برخی لغت‌نامه‌های فارسی چون لغت فُرس اسدی به کار رفته و استمرار نیافته، اما مفهوم آن عنوان یک صفت پهلوانی در متون حماسی و در میان پهلوانان خودی و بیگانه ادامه پیدا کرده است. در این مقاله کوشش می‌شود گسترۀ معنایی «زبان‌آوری» که ویژگی مشترک ایزد مهر، زرتشت پیامبر، پهلوانانی چون گرشاسب، سام، رستم و گیو، و حتی پهلوانان تورانی است در متون ایرانی از گاهان تا شاهنامه بررسی شود.
AbstractList «زبان‌آوری» یا «سخنوری» شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی پیشینه‌ای دیرینه در ادبیات ایران دارد. فردوسی بسیاری از شخصیت‌های شاهنامه را با صفاتی چون «گوینده»، «سخنور»، «چرب‌زبان»، »چرب‌گوی» و «گشاده‌زبان» معرفی کرده است و آنها را با این صفات ستوده است. برخی اصطلاحات ادبی چون «سخن شیرین» و «زبان شیوا» دقیقاً در اوستا کاربرد داشته و به زبان فارسی رسیده و برخی نیز چون ویاخَنه، صفت مهر در مهریشت به معنای سخنوری و زبان‌آوری، تنها به شکل مهجورِ گیاخن در شعر رودکی و برخی لغت‌نامه‌های فارسی چون لغت فُرس اسدی به کار رفته و استمرار نیافته، اما مفهوم آن عنوان یک صفت پهلوانی در متون حماسی و در میان پهلوانان خودی و بیگانه ادامه پیدا کرده است. در این مقاله کوشش می‌شود گسترۀ معنایی «زبان‌آوری» که ویژگی مشترک ایزد مهر، زرتشت پیامبر، پهلوانانی چون گرشاسب، سام، رستم و گیو، و حتی پهلوانان تورانی است در متون ایرانی از گاهان تا شاهنامه بررسی شود.
Author عباس آذرانداز
معصومه باقری حسن کیاده
Author_xml – sequence: 1
  fullname: عباس آذرانداز
  organization: پژوهشگر پژوهشکدۀ فرهنگ اسلام و ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
– sequence: 2
  fullname: معصومه باقری حسن کیاده
  organization: استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
BookMark eNqtjjFOhEAUhidmTVx1z-BcAIRhYKA2Gu3tyQizBoPLBraxs1iBgktow7oNQa09xxvoPIkzxCNY_e_7X_73v2M0W2UrgdCZbZmEWA49X4s8TTYmsYhtUteljulYzDpAc-Ixz_AYC2ZqJq5tsIAFR2hRFMmdRSnzXOKyOXqFTm7HBnoMLXzCHssaw25sZAkt1jttDCX0sPt5boZO1mOD4QN20MpSOfAma-iVJ79lJbcKWh2VJYYvJdUEL7LCOoFhP7yr2xNNjZ3uUrqf9voBndUVrX5Kwyk6XPK0EIs_PUE3V5e3F9dGnPGHcJ0njzx_CjOehJOR5fchzzdJlIpQBLYIuIiWNHIoD4TvRTYXsa_YdyIvdv7z1i_kNbTe
ContentType Journal Article
DBID DOA
DOI 10.22034/perlit.2021.45543.3070
DatabaseName Directory of Open Access Journals
DatabaseTitleList
Database_xml – sequence: 1
  dbid: DOA
  name: Directory of Open Access Journals
  url: http://www.doaj.org/
  sourceTypes: Open Website
DeliveryMethod fulltext_linktorsrc
Discipline Languages & Literatures
EISSN 2676-6779
EndPage 23
ExternalDocumentID oai_doaj_org_article_e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d
GroupedDBID ALMA_UNASSIGNED_HOLDINGS
GROUPED_DOAJ
ID FETCH-doaj_primary_oai_doaj_org_article_e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d3
IEDL.DBID DOA
ISSN 2251-7979
IngestDate Tue Oct 22 15:13:34 EDT 2024
IsDoiOpenAccess true
IsOpenAccess true
IsPeerReviewed false
IsScholarly false
Issue 243
Language Avestan
LinkModel DirectLink
MergedId FETCHMERGED-doaj_primary_oai_doaj_org_article_e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d3
OpenAccessLink https://doaj.org/article/e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d
ParticipantIDs doaj_primary_oai_doaj_org_article_e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d
PublicationCentury 2000
PublicationDate 2021-09-01
PublicationDateYYYYMMDD 2021-09-01
PublicationDate_xml – month: 09
  year: 2021
  text: 2021-09-01
  day: 01
PublicationDecade 2020
PublicationTitle Zabān va adab-i Fārsī (Online)
PublicationYear 2021
Publisher University of Tabriz
Publisher_xml – name: University of Tabriz
SSID ssib044765257
ssj0002909417
Score 3.6370115
Snippet «زبان‌آوری» یا «سخنوری» شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی پیشینه‌ای دیرینه در ادبیات ایران دارد. فردوسی بسیاری از شخصیت‌های شاهنامه را با صفاتی چون «گوینده»،...
SourceID doaj
SourceType Open Website
StartPage 1
SubjectTerms اوستا
ایزد مهر
زبان‌آوری
شاهنامه
پهلوان
Title دلیر است و بینا دل و چرب‌گوی زبان‌آوری پهلوانان شاهنامه با تکیه بر ادبیات باستانی ایران
URI https://doaj.org/article/e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d
Volume 74
hasFullText 1
inHoldings 1
isFullTextHit
isPrint
link http://sdu.summon.serialssolutions.com/2.0.0/link/0/eLvHCXMwrV07T8MwELagEwvi_UYeEFvaPNw0Hnm0KlLFAgNblIc7lorSnaGkHfonYEnpUhWY-R12u_FLuHOqCiYGmKw763y275I7W6fPhBxFRSeGOOIZRW6GBguFbYSW6xpCMA4HEqceaJzt6lXp8sY7LyNMzvypL6wJy-CBs40rCG4JHoioziKHBVx4bmQFIvaA9pzIjfXf1-TfDlPgSYyVXIT5nN-22ByOMfr5XfBfyyjxEs-KvWzbdFihidBSWFlpW3kGAdbJ46fwA8Zfx5vKClmeJYr0JJvgKlkIxBrZqs2uF1v0mNbmiMitdfIkR6oz7csxlal8k0OqelQOpn2VyJRiHzImiRzLwedDfzJSvWmfylc5kKlKgCOfVU-Ogac-VFd1gEhRVCVUvkPT1cSj6lKUoHI4eYGxNaU1jlAXtEPdjxNAWVSR4qSQ2CAXlfL1WdXA1frNDOXCR9xpzQBr-DNr-L9Zw9kkucZtQ2wTCgRESDN2i3HA6nEYuLC9blAMMauBpGyHnP5d3-5_DLJHltDyWeXYPsnd37XFAVlsxe1D7VVfCxUKHA
link.rule.ids 315,783,787,867,2109,27936,27937
linkProvider Directory of Open Access Journals
openUrl ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info%3Asid%2Fsummon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D8%AF%D9%84%DB%8C%D8%B1+%D8%A7%D8%B3%D8%AA+%D9%88+%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7+%D8%AF%D9%84+%D9%88+%DA%86%D8%B1%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%DB%8C+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C+%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86+%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87+%D8%A8%D8%B1+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86&rft.jtitle=Zab%C4%81n+va+adab-i+F%C4%81rs%C4%AB+%28Online%29&rft.au=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3+%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2&rft.au=%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87+%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1%DB%8C+%D8%AD%D8%B3%D9%86+%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87&rft.date=2021-09-01&rft.pub=University+of+Tabriz&rft.issn=2251-7979&rft.eissn=2676-6779&rft.volume=74&rft.issue=243&rft.spage=1&rft.epage=23&rft_id=info:doi/10.22034%2Fperlit.2021.45543.3070&rft.externalDBID=DOA&rft.externalDocID=oai_doaj_org_article_e91e9aecf4c34a9e86c1aed8f4c83c6d
thumbnail_l http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/lc.gif&issn=2251-7979&client=summon
thumbnail_m http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/mc.gif&issn=2251-7979&client=summon
thumbnail_s http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/sc.gif&issn=2251-7979&client=summon