Bilişimsel Dilbilimi ve Türk Dillerinin Bilgisayara Uyarlanması

• Published in: Uluslararası uygur araştırmaları dergisi (Online) no. 10; pp. 67 - 74
• Main Author: Murat ORHUN
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Alimcan İnayet 01-12-2017
• Subjects: bilgisayarlı çeviri; biçimbilimsel çözümleyici; türk derlemi; türk dilleri; türk dünyası
• ISSN: 2458-827X

Bu makalede bilişimsel dilbilimi kısaca anlatılmıştır ve bu alanda Türki diller ile ilgili yapılan çalışmalar Uygur dili örnek verilerek açıklanmıştır. Teknolojinin ilerlemesi ile insanların yapması gereken işlevleri yerine getirecek pek çok yazılımlar geliştirilmiştir. Örneğin bir dilden başka dile aktarma, ya da bir dilden aynı anda birden fazla dile aktarma, metin düzeltmek ya da biçimlendirmek, dosya analiz etmek, sesi yazıya dönüştürmek ya da yazıyı sese dönüştürmek gibi çalışmalar başarılı bir şekilde yazılımlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Şimdiye kadar İngilizce, Japonca, Arapça, Çince, Fransızca ve Rusça gibi diller ile ilgili pek çok araştırmalar yapılmıştır ve başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Türki diller içinde, özellikle Türkiye Türkçesi ile ilgili bazı önemli araştırmalar yapılsa da, diğer Türki diller ile ilgili araştırmalar henüz başlangıç aşamasındadır. Gerçi Uygurca Türki diller ailesine ait ve diğer Türki diller ile ortak özelliklere sahip olsa da, diğer Türki diller ile ilgili yapılan araştırma sonuçları doğrudan Uygurcaya uygulanamaz. Doğal dil yönünden, Uygurca diğer dillerden farklı ve azımsamayacak kadar özellikler bulunduruyor. Bu makalede, Uygurca ile ilgili yapılan bilgisayara dayalı araştırmalar özetlenmiştir ve bu çalışmaların Türk diller ile ilgili genel çeviri sistemlerinde kullanılması hakkında öneri de verilmiştir.