KARIZ SU SİSTEMİNİN UYGUR KÜLTÜRÜNDEKİ SOSYOKÜLTÜREL DEĞERİNİN ARAŞTIRILMASI

• Published in: Uluslararası uygur araştırmaları dergisi (Online) Vol. -; no. 22; pp. 74 - 82
• Main Authors: ÖZÇALIK, Mahire, COBANOGLU, Ozkul
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 25-12-2023
• ISSN: 2458-827X; 2458-827X
• DOI: 10.46400/uygur.1321782

Doğal kaynaklarn hiçbiri sınırsız değildir. Doğal kaynakları bilinçli şekilde kullanmak, kaynakların ömrünü uzatabilir ve sürdürülebilirliği sağlanabilir. Su kaynağının bilinçsizce kullanılmasından dolayı yer altı tatlı su kaynakları bitmek üzere olup su kıtlığı yaşanmaktadır. Eskiden 30-40 metre derinlikten su alınıyorken günümüzde yer altı su sondajlarının derinliği neredeyse 300-400 metreye ulaşmıştır. Ancak kaliteli suya erişilmek istendiğinde bu derinlik daha da artmaktadır. Bu durumdan yola çıkarak yakın süre zarfında su kaynaklarına ulaşımın zorlaşacağı hatta su kıtlığının meydana geleceğini söylemek mümkündür. Bu durumda su kullanımı hakkında insanları bilinçlendirilmesi ve karız su sitemlerinin tekrardan canlandırılması giderek azalmakta olan su kaynaklarımızın korunmasındaki önemli yöntemlerden biri olabilir. Bu kapsamda, günümüzde iklim değişikliği sonucu karşı karşıya kaldığımız kuraklık sorunları karşısında suyun insanlar ve tüm canlılar için önemi göz önünde bulundurularak Uygur kültüründe karız su sistemlerinin toplum yaşamındaki yeri ve sosyokültürel değerinin araştırılması çalışmada ele alınmıştır. Araştırmanın amacı; iklim değişikliği, küresel ısınma ve özellikle de yanlış kullanımı sonucu suyun azalma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığımız bugünlerde, suyun sağlıklı yaşam için temel bir ihtiyaç olduğunu, ekonomik bir mal olmadığı algısını oluşturmak ve ata kültürüne sahip çıkılarak atalarımızın doğa ile uyum içinde suya ve ekolojik dengeye sahip yaşama ilkelerinden yararlanılmasına katkı sağlamaktır
None of our natural resources are unlimited. The conscious use of our natural resources can extend the life of our resources and thus sustainability can be achieved. Due to the unconscious use of water resources, underground fresh water resources are about to run out and water scarcity is being experienced. While water could be extracted from depths of 30-40 meters underground in the past, nowadays the depth of underground water drillings has reached almost 300-400 meters. However, when it is desired to access quality water, this depth increases even more. Based on this situation, it is possible to say that access to water resources will become difficult and even water scarcity will occur in the near future. In this case, the solution is to raise people's awareness about water use and revitalize the water systems, which can be one of the important ways to protect our decreasing water resources. In this context, the study includes the investigation of the place and sociocultural value of Karez water systems in Uyghur culture in social life, taking into account the importance of water for humans and all living things in the face of the drought problems we face as a result of today's climate change. The aim of the study is to create the perception that water is a basic need for a healthy life, that it is not an economic good in these days when we are faced with the danger of decreasing water as a result of climate change, global warming and especially misuse, and also to protect the ancestral culture and contribute to the benefit of our ancestors' principles of living in harmony with nature, with water and ecological balance.