TÜRKÇE VE FARSÇA İYELİK ÇOKLUK EKLERİNİN DİZİMSEL TİPOLOJİK MANTIK BENZERLİĞİ

• Published in: Uluslararası uygur araştırmaları dergisi (Online) no. 21; pp. 67 - 81
• Main Author: BANKIR, Mehmet Malik
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 18-06-2023
• ISSN: 2458-827X; 2458-827X
• DOI: 10.46400/uygur.1280423

Dil konusu, beyin gibi insanoğlu tarafından sürekli gündemde tutulmuş, dilin beyinle olan gizemlilik bağlantısından dolayı dile büyülü bir dünya olarak bakılmıştır. Yeryüzündeki dillerin sayılarının bugünkü tespitlere göre üç bin ile yedi bin civarında olduğu ifade edilmektedir. Dillerin kökeni, nasıl ortaya çıktıkları, birbiriyle ilişkileri, akrabalıkları, benzerlikleri ve ayrıştıkları noktalar üzerinde birçok araştırma yapılmış ve birçok dil teorisi ortaya atılmıştır. Yapılan genel dil bilimsel çalışmalarda dilleri tanımak, dil olgusunu anlamlandırmak ve bu anlamlandırmayı kolaylaştırmak için dillerin benzer ve ayrı noktaları ele alınmış; dillerdeki sesler, ekler, kelimeler, kelime grupları ve cümle yapıları irdelenmiştir. Bu irdelenme sonucunda, çeşitli dil aileleri, dil akrabalıkları, dil benzerlikleri ve dil teorileri ortaya çıkmıştır.
Bu araştırmada, isim ve isim soylu kelimelere getirilerek ismi isme, ismi fiile bağlayan, bir nesne veya varlığın kime veya neye ait olduğunu belirten, ilişki, sahiplik, aitlik ve mülkiyet bildiren iyelik ekleri üzerinde duruldu. Her dilin iyelik eklerinin kendine özgü şekilsel, yapısal, dizinsel ve anlamsal fonksiyonları olmakla birlikte Türk dili ve Fars dili her ne kadar aynı dil ailesi grubunda değillerse de bu eklerin oluşturulma biçimlerinin, birleşme özelliklerinin dikkate şayan bir biçimde benzerlik gösterdiği ortaya konulmaya çalışıldı. Bu incelemeyle Avrasyatik dil teorisine bu iki dilin iyelik ekleri ve özellikle iyelik çokluk ekleri üzerinde yaklaşılma amacı güdüldü. Sonuç olarak yapılan inceleme, Farsça iyelik çokluk eklerinin tipolojik mantık düzeninin Türkçe çokluk iyelik eki oluşturma düzenine benzediğini gösterdi.
The subject of language, like the brain, has always been kept on the agenda by human beings, and language has been regarded as a magical world due to the mysterious connection of language with the brain. It is stated that the number of languages in the world is around three thousand to seven thousand according to today's findings. Many studies were performed and many linguistic theories were put forward on the origin of languages, how they emerged, their relations with each other, their kinship, similarities and differentiations. In general linguistic studies, similar and different points of languages were discussed to recognize languages, to make sense of language phenomenon and to facilitate this interpretation, and sounds, affixes, words, word groups and sentence structures in languages were examined. As a result of this examination, various language families, language kinship, language similarities and language theories have emerged.
In this research, the possessive suffixes that connect noun to noun, noun to verb, indicate to whom or what an object or entity belongs to, and denote relation, ownership, possessive, property were emphasized by adding possessive suffixes to nouns and noun-origin words. Although the possessive suffixes of each language have their own morphological, structural, indexical and semantic functions, the Turkish language and the Persian language are not in the same language family and, it has been tried to reveal that the forms of formation of these suffixes and their combining properties are remarkably similar. With this study, it was aimed to approach the Eurasian theory of language on the possessive suffixes and especially the possessive plural suffixes of these two languages. Consequently, the examination revealed that the typological logical order of Persian possessive plural suffixes is similar to the Turkish plural possessive suffix formation order.