Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi'nde aracılık

• Published in: RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi no. 25; pp. 347 - 357
• Main Authors: DENİZ, Kemalettin, ÖZTÜRK, İsmail Yavuz, ÇEKİCİ, Yunus Emre
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 21-12-2021
• ISSN: 2148-7782
• DOI: 10.29000/rumelide.1340815

Diller için çerçeve metin fikri, Avrupa Konseyi’nin Avrupa’daki dil öğretimine bir standart kazandırma düşüncesinden doğmuştur. İlk defa 2001 yılında yayımlanan Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi (Çerçeve Metin), 2018 ve 2020 yıllarında güncellenmiştir. 2020 yılında yayımlanan Çerçeve Metin’in en temel kavramlarından biri “aracılık”tır. 21. yüzyılda toplumların artan dilsel ve kültürel çeşitliliği aracılık becerisinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Aracılık iletişimsel bir işlev, eş deyişle bağımsız bir öğrenme alanı olarak Çerçeve Metin’de kendine yer bulmuştur. Çerçeve Metin’de bu kavram “etkinlik” ve “strateji” olmak üzere iki boyutta incelenmiştir. Etkinlik boyutunu “bir metne aracılık etme”, “kavramlara aracılık etme” ve “iletişimsel aracılık”; strateji boyutunu “yeni bir kavramı açıklama” ve “bir metni basitleştirme” oluşturmaktadır. Her bir etkinlik ve stratejiye ait tanımlayıcılar öğrenici düzeylerine göre tablolar hâlinde sunulmuştur. Dört temel dil becerisine dayalı geleneksel yaklaşım dilin karmaşık doğasının anlaşılmasında ve öğretiminde yetersiz kalmış, bunun sonucunda etkileşimle birlikte aracılık becerisi merkeze alınmaya başlamıştır. Türkiye de Avrupa Konseyi üyesi olduğundan dolayı Çerçeve Metin’in, dil öğretim süreçlerinde esas alınması gerekmektedir. Bu çalışmada Çerçeve Metin’den hareketle aracılık becerisini tanımlamak ve bu becerinin kavram alanını belirginleştirmek, ardından da yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde aracılık becerisinin yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Derleme niteliğindeki bu çalışmada, Çerçeve Metin’de yer alan “aracılık etkinlikleri” ve “aracılık stratejileri” özetlenerek yorumlanmış ve yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın iletişimsel ve işlevsel dil öğretimi araştırmalarına kuramsal bir dayanak oluşturması beklenmektedir.