XV y.y. - XIX y.y. Osmanlı dönemi Kütahya çinileri

• Published in: Külliye Vol. 3; no. 1; pp. 31 - 55
• Main Author: Kılıç,Hadiye
• Format: Journal Article
• Language: English; Turkish
• Published: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi 30-03-2022
• Subjects: Din Bilimleri; Edebiyat; Hukuk; Türk Dili; Ankara; Türkiye; Çini; Kütahya Tile Making; Kütahya Çiniciliği; Tile; İznik Tile Making; İznik Çiniciliği; Özgünlük
• ISSN: 2717-7351
• DOI: 10.48139/aybukulliye.1070361

Kütahya, Türk çini ve seramik sanatında önemli bir yere sahiptir. Kütahya çiniciliği her devir farklı bir seyir izlemiştir. 15. yy. ve 19. yy. arası Kütahya çiniciliğinin en önemli dönemleridir. 14. yy. sonlarında çamur ve sır yapısı ile Selçuklu dönemi karakterini yansıtmakta, 15.yy’da ise Erken Osmanlı etkisi görülmektedir. Desenlerde lacivert, mor gibi renklerin ağırlıklı kullanımı ile üretilen çinilerin yanı sıra mavi-beyaz adı verilen ve İznik Çini üretimleri ile özdeşleşen çinilerin Kütahya’da da üretilmiş olduğuna dair örnekler bulunmaktadır. 16.yy’da ise bu grup ürünlerin yanında çok renkli ve yerel kompozisyonlara sahip, günlük kullanıma yönelik seramiklerin ve süs eşyalarının yapıldığı görülmektedir. Kütahya, 16. yy. ve 17. yy. arasında saray siparişlerine yetişemeyen İznik’e yardımcı olmuş ve bu sayede ikinci bir çini merkezi haline gelmiştir. 17.yy’da daha önce kullanılan form ve desenler giderek zenginleşmiş, Kütahya’nın kendine has desen özellikleri belirginleşmiştir. 19. yy. sonuna doğru çini üretiminde durgunluk devresi yaşanmış fakat Cumhuriyet döneminden sonra gelişiminde hız kazandığı görülmüştür. Kütahya çiniciliği en başta toplumsal, teknolojik değişimler ve ihtiyaçlar doğrultusunda gelişimine yön vermiştir. Günümüzde Kütahya çiniciliği, teknik donanıma sahip, endüstriyel ağırlıklı çok sayıda atölye ve işletmelerle yaşamına devam etmekteyse de kendine has üsluplarından uzaklaşmış durumdadır. Bu çalışmada Kütahya Çiniciliğinin önemli evreleri olan 15.yy. ve 19.yy. tarihleri arası incelenmiştir. Çiniler devirlere göre renk, desen ve kompozisyonları açısından değerlendirilmiş, ayrıca kullanılan çamur ve sır yapısı incelenmiştir. Günümüzde Kütahya çiniciliğinin son durumu hakkında bilgi verilmiş ve Kütahya Çiniciliğinin gelişmesi için yapılması gereken esaslar ele alınarak çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır.