Kendi yayınları çerçevesinde Osmanlı Sosyalist Fırkası çevresinin fikirleri

• Published in: Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi Vol. 17; no. 60; pp. 233 - 276
• Main Author: Haydar, TEMÜR
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü 2017
• Subjects: Siyasal Bilimler; Tarih; Ankara; Türkiye; Osmanlı Sosyalist Fırkası; the Second Constitution; the Ottoman Socialist Party; Socialism; İştirâk; II. Meşrutiyet; İştirâkçi Hilmi; Sosyalizm
• ISSN: 1303-5290
• DOI: 10.1501/Tite_0000000467

II. Meşrutiyet’in ilanının getirdiği özgürlük ortamı, basın, düşünce ve siyaset hayatına büyük bir canlanma getirmiş, bu dönemde pek çok yeni gazete yayınlanırken yeni siyasi fikirler ve siyasi partiler gelişmeye başlamıştır. Bu yeni siyasi akımlardan biri de sosyalizm olmuştur. Hüseyin Hilmi ve arkadaşları, Osmanlı İmparatorluğu ’nun ilk örgütlü ve uzun süreli sosyalist yayıncılığını yapmaya başlamışlar, bir süre sonra da İmparatorluğun ilk sosyalist partisi olan Osmanlı Sosyalist Fırkası’nı kurmuşlardır. 1910 yılı Eylül ayından 1913 yılı Haziran’ına kadar siyaset sahnesinde kalan parti, ciddi bir etkinlik gösterememiş, kitleselleşememiş, seçimlere katılmamış ve parlamentoda milletvekili bulunduramamıştır. Temel faaliyeti basın alanı ile sınırlı kalmıştır. Bu partiyi kuran çevrenin basın alanındaki faaliyeti göreli olarak etkili olmuştur. İlk olarak çıkardıkları İştirak gazetesi kapatıldığında, İnsaniyet, Sosyalist ve Medeniyet isimli gazeteleri, biri kapandıkça diğeri onun yerine geçmek suretiyle yayınlayarak sosyalist yayın faaliyetini sürdürmüşlerdir. Bu çevrenin yayınlarında sosyalist düşüncenin tanıtılması, işçi sınıfı sorunlarının anlatılması, işçilere haklarını kazanmaları için örgütlenme bilinci aşılanması temel amaçlar olmuştur. 1913 yılında Mahmut Şevket Paşa’nın öldürülmesi sonrası, Osmanlı Sosyalist Fırkası üyelerinin ve gazetelerin sorumlularının tutuklanması ve sürgün edilmesi ile birlikte, fırka ve yayınlarının faaliyeti son bulmuştur.