Demanslı bireye bakım verenlerin cinsiyetinin bakım veren öz yeterliliği üzerine etkisi

• Published in: Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Vol. 11; no. 3; pp. 1107 - 1113
• Main Authors: Özgül,Ecem, Akpınar Söylemez,Burcu
• Format: Journal Article
• Language: English; Turkish
• Published: Gümüşhane Üniversitesi 27-09-2022
• Subjects: Hemşirelik; Gümüşhane; Türkiye; Öz Yeterlilik; Demans; Self-Efficacy; Cinsiyet; Caregiver; Gender; Bakım Veren; Dementia
• ISSN: 2146-9954
• DOI: 10.37989/gumussagbil.943585

Bu çalışma, demanslı bireye bakım verenlerin cinsiyetinin bakım veren öz yeterliliği üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya, iki üniversite Hastanesi Nöroloji Polikliniği ve Geriatri Bilim Dalı Yaşlanan Beyin ve Demans Polikliniği ve Türkiye Alzheimer Derneği İzmir Şubesine Nisan 2019-Aralık 2019 tarihleri arasında başvuran 275 demanslı bireyin verileri dahil edilmiştir. Retrospektif tanımlayıcı araştırma tasarımına uygun şekilde yapılan bu araştırmada “Katılımcı Bilgi Formu”, “Revize Edilmiş Bakıma Yönelik Öz Yeterlilik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 21.00 programı kullanılmıştır. Sosyo-demografik veriler sayı, ortalama, yüzde ve standart sapma olarak verilmiştir. Cinsiyete göre öz yeterlilik puan ortalamaları karşılaştırmasında; veri analizi yöntemi olarak Bağımsız Gruplar için T Testi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında verileri değerlendirilen 275 demanslı bireye bakım verenin %71,3’ü kadın olup yaş ortalaması 54,58±8,51 yıl olup %.36,4’ü annesine, %29,8’i eşine bakım vermektedir. Demanslı bireylerin %46,9’u 1-5 yıl arasında bakım alan, %51,6’sını erkeklerin oluşturduğu, yaş ortalamalarının 77,58±8,81 olduğu bulunmuştur. Bakım verenlerin cinsiyetine göre öz yeterlilik toplam ölçek puanı arasında (t=-4,888; p=0,001), kendine zaman öz yeterlilik puanı arasında (t=-4,262; p=0,001), bakım hakkında üzücü düşüncelerin kontrolü öz yeterliliği puanı arasında (t=-4,487; p=0,001) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Cinsiyete göre rahatsız edici hasta davranışlarına karşı yanıt öz yeterlilik puanı arasında (t=-1,228; p= 0,220) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Kadın bakım verenlerin öz yeterliliğinin erkeklere oranla daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Bu nedenle bakım verenlerin öz yeterlilik düzeyinin artırılmasına yönelik planlanacak girişimlerde, cinsiyetin mutlaka göz önünde bulundurulması önerilmektedir.