Rozwój zdolności sądzenia czy rozumowania? Wokół pytania o fundamenty kompetencji etyczno-moralnych

• Published in: Forum pedagogiczne Vol. 6; no. 2/1; pp. 139 - 153
• Main Author: Horowski, Jarosław
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: Cardinal Stefan Wyszynski University Press 16-11-2016
• Subjects: kompetencje etyczno-moralne; krytyka racjonalizmu; roztropność; rozumowanie moralne; sądzenie moralne
• ISSN: 2083-6325; 2449-7142
• DOI: 10.21697/10.21697/fp.2016.2.09

Kategoria „kompetencja” jest wykorzystywana od stosunkowo niedawnego czasu, gdyż dopiero od końca XX wieku, do formułowania teleologii wychowania moralnego. Mimo popularności tego pojęcia jest ono nieostre – zmienia sens wraz ze zmianą teorii filozoficznej, w ramach której jest definiowane. W artykule próbuję ująć kompetencje etyczno-moralne w kontekście neotomistycznej filozofii moralnej. Analizy mają trzy etapy. W pierwszym dookreślam miejsce kategorii kompetencji w namyśle nad rozwojem moralnym i jego wsparciem w wychowaniu, zestawiając kategorię kompetencji z charakterystyczną dla myśli tomistycznej kategorią cnoty moralnej, a dokładniej z podstawową cnotą rozumu – roztropnością. Efektem analiz jest postulat odróżnienia kompetencji etycznych od kompetencji moralnych. W drugim punkcie udzielam odpowiedzi na tytułowe pytanie o istotę kompetencji etyczno-moralnych, wskazując najpierw, jakie znaczenie dla zdobywania wiedzy etyczno-moralnej ma wydawanie sądów, a jakie rozumowanie. W ostatnim punkcie zastanawiam się nad możliwymi deformacjami w rozwoju owych kompetencji, skupiając się na konsekwencjach oderwania rozumowania od sądzenia, co stanowi domenę racjonalistycznej kultury Zachodu, w której szczególnie cenione jest rozumowanie.