Sığırlarda tropikal Theileriosis üzerine epidemiyolojik araştırmalar

• Published in: Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Enstitüsü Dergisi Vol. 16; no. 1-2; pp. 43 - 56
• Main Authors: VATANSEVER, Zati, ÇAKMAK, Ayşe, ZEYBEK, Hasan, DÜNDAR, Bengi, DİNÇER, Şükran, YARALI, Cevdet, KARAER, Zafer, SAYIN, Fahri, NALBANTOĞLU, Serpil
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Veteriner Merkez Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 2005
• Subjects: Ankara; aşı(hayvan); cattle; Diagnosis of Animal Diseases; epidemiology; epidemiyoloji; Hayvan Hastalıkları Teşhisi; Hayvan Protozoon, Helmint, Yumuşakça ve Eklembacaklı Parazitleri; kenelerden bulaşan hastalıklar; Microbial Life Cycles; Mikrobiyal Hayat Döngüsü; pathogenesis; patojenez; Protozoan,Helminth, Mollusc and Atrhropod Parasites of Animals; sığır; tayleriyozis; Theileria annulata; theileriosis; tickborne diseases; Turkey; Türkiye; vaccines; Veterinary Pests, Vectors and Intermediate Hosts; Veteriner Zararlıları, Vektörleri ve Ara Konukçuları
• ISSN: 1016-3573

Bu çalışma, Mart 1996 -Nisan 1999 tarihleri arasında, tropikal theileriosis'in aşılama sonrası epidemiyolojisi ile ilgili İç Anadolu'da endemik bir bölgede yapılmıştır. Kan frotileri muayenesiyle T.annulata enfeksiyonunun varlığının anlaşıldığı, hayvan sahipleri ve bölge Veteriner Hekimlerinin uygun buldukları, Bala İlçesi'nin Kesikköprü, Köseli, Kerişli Köyleri ile Bala TİGEM Çiftliği ve Polatlı İlçesi'nin Kabak, Güreş, Girmeç, Hıdırşeyh Köyleri ile Polatlı TİGEM Çiftliği'nde çalışılmıştır. Bu köylerdeki sığırların yaklaşık olarak %50'si yerli, %30'u melez ve %20'si kültür ırkıdır.
Çalışmalar, aşı öncesi, bu bölgelerde Theileria annulata'nın prevalansının %39.8 olduğunu göstermiştir.
Sığırlar, 107 dozda atenüye T.annulata şizontu ile enfekte hücrelerle (Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü'nde üretilen) aşılanmışlardır. Aşılamayı takiben 45 gün sonra yapılan muayenelerde, sığırların %58.5'i T.annulata antijenine karşı sero-pozitif duruma gelmiştir. Aşı-lanmayıp, kontrol bırakılan sığırlarda bir hastalık mevsimi içinde sero-pozitif olma oranı %30.1 olmuştur. Aynı süre içinde aşılanan hayvanların % 48.5'i, kontrol bırakılanların %29.4'ü T.annulata 'nin portörü durumuna gelmişlerdir.
Aşı, tropikal theileriosis üzerine kısmen etkili bulunmuştur. Çünkü, tropikal theileriosis'in insidensi, aşılı sığırlarda %1.9, aşılanmamış kontrollerde %10.5 olarak saptanmıştır. Ankara yöresinde, belirli bölgelerde theileriosis'in endemik olduğu da teyit edilmiştir.
Sığırlardan toplanan Hyalomma soyuna bağlı kenelerden Hyalomma anatolicum anatolicum ve Hyalomma anatolicum excavatum'un tükrük bezlerinde T.annulata'nın sporoblastları bulunmuştur. Bu kenelerin Türkiye 'de tropikal theileriosisin potansiyel taşıyıcıları oldukları anlaşılmıştır.
This study was carried out in an endemic region of Central Anatolia to research the epidemiology of tropical theileriosis after vaccination from March 1996 to April 1999. The study was conducted in Kesikköprü, Köseli, Kerişli villages and TIGEM farm of Bala county, and Kabak, Güreş, Girmeç, Hıdırşeyh villages and TIGEM farm of Polatlı county where the presence ofTheileria annulata was detected by blood smear inspections. In these villages, 50 % of catties was native, 30 % cross-breed and 20 % pure Holstein.
The studies have showed that the prevalence of T.annulata was 39.8 % before the vaccination. Cattle were vaccinated by T. annulata live macro-schizont vaccine that contained 10 cells per ml (produced in Pendik Veterinary Research Institute). Inspections done 45 days later following to the vaccination showed that 58.5 % of cattle became seropositive against T. annulata antigen. The seropositivity percentage in unvaccinated control group cattle became 30.1 % during one active season of the disease. In the same period, 48.5 % of vaccinated and 29.4 % of control group animals became the portor of T. annulata.
The vaccine was found to be partially effective on tropical theileriosis since the incidence of the disease was detected to be 1.9 % in the vaccinated animals and 10.5 % in the unvaccinated control group animals. It was also confirmed with this study that theileriosis is endemic disease in certain regions of Ankara province.
The sporoblasts of T.annulata were found in the saliva glands of Hyalomma anatolicum anatolicum and Hyalomma anatolicum excavatum. It was concluded that these ticks are the potantial vector of tropical theileriosis in Turkey.