Yüzey sulama sistemlerinde sulama işletmeciliği model yaklaşımı

• Published in: Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi Vol. 24; no. 1; pp. 62 - 69
• Main Authors: TEKİNER, Murat, BEYRİBEY, Mevlüt
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: 2010
• Subjects: Farm and Horticultural Structures; irrigation associations; irrigation channels; irrigation systems; irrigation water; İşleme Donanımı ve Teknolojisi; Processing Equipment and Technology; su yönetimi; sulama birlikleri; sulama kanalları; sulama sistemleri; sulama suyu; surface irrigation; water management; yüzey sulama; Çiftlik ve Bahçe Yapıları
• ISSN: 1309-0550

Çalışmada, Salihli Sağ Sahil Sulama şebekesinin sulama sistem performansı belirlenmiş ve yüzey sulama şebekelerinde
performansı iyileştirebilecek yeni bir su yönetim modeli üzerinde durulmuştur. Birliğin su yönetim etkinliğini belirlemek
amacıyla şebekedeki 6 yedek ile 113 tersiyer incelenmiş, su kullanım, tarımsal ve çevresel etkinlik göstergeleri hesaplanmıştır.
Su kullanım etkinliği için Y2T37 tersiyerinde STOn 3.50, STOt ise 1.29 olarak bulunmuştur. Bütün yedeklerde STOn'nın
2.5'den büyük, STOt'nın ise 1'den büyük olduğu, proje alanına gerekenden fazla su saptırıldığı ve bunun da proje sulama
randımanını (%28.3) olumsuz yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Tarımsal etkinliği belirlemek için sulama oranı hesaplanmış,
kanalların %6.1 ile %100 arasında değişen SO, ana kanalı göz önüne aldığımızda %94.3 olarak gerçekleşmiştir. Çevresel
etkinlikte ise alandaki tabansuyu seviyesinin mevsim sonunda ortalama 53 cm arttığı, mevsim boyunca sulama ile toprağa
verilen suyun %58.7'sinin tabansuyunu beslediği sonucu ortaya çıkmıştır. Ayers ve Westcot sulama suyu sınıflama rehberine
göre de ana kanaldaki suyun uygun, ana drenaj kanalındaki suyun ise şiddetli sorun oluşturmayacağı belirlenmiştir. Bu
çalışmada, şebekeden beklenen performansı arttırmak ve dolayısıyla kıt kaynak olarak bulunan sudan optimum faydayı sağlayabilmek
amacıyla yüzey sulama sisteminden faydalanan gerek su kullanıcıları ve gerekse suyu yönetenlerin, önerilen su
yönetim modelindeki bilimsel yapıyı benimsemelerinin geleceğimiz açısından önemli bir gereklilik olduğu sonucu çıkmıştır.
Irrigation system performance of Salihli Right Bank Irrigation Association was determined in this study and new water
management model was proposed to improve irrigation performance of networks. To determine the water management efficiency
of the Association, 6 secondary and 113 tertiary canals were investigated, water use efficiency, agricultural and environmental
efficiencies were calculated. For water use efficiency, net water supply ratio was found to be 3.50 and total water
supply ratio was found to be as 1.29 in Y2T37 tertiary. It was determined that net water supply ratio was higher than 2.5 and
total water supply ratio was higher than 1 for all secondary canals. It indicates that excessive water was diverted to irrigation
site and this negatively effected project irrigation efficiency (28,3%). Rate of irrigation was calculated to determine the
agricultural efficiency. Irrigation ratio varied between 6.1 - 100 % for canals and realized as 94.3% for main canal. For
environmental efficiency, it was determined that groundwater table of the site increased by 53 cm during the irrigation season
and about 58.7% of irrigation water given to soil fed the groundwater. Irrigation water quality was found to be proper
according to Ayers and Westcot irrigation water quality classification guides and water of main drainage canal was found to
be non-problematic. In this study, it was concluded that both beneficiaries of surface irrigation system and water managers
should adopt the recommended water management model to improve the system performance and to gain optimum benefit
from the scarce resource.