Orta Doğu'Daki Siyasi Mücadeleler Bağlamında Abdurrahman Azzâm Paşa (1894-1976)

• Main Author: Duran, Burak
• Format: Dissertation
• Language: Turkish
• Published: ProQuest Dissertations & Theses 01-01-2023
• Subjects: Islam; Islamic Studies; Nationalism; Political science; Religion
• ISBN: 9798381025934

Dünya tarihi açısından 20. yüzyıl büyük değişimlerin yaşandığı bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim bu yüzyıl içerisinde imparatorlukların dağılması ve yıkılmasıyla insanlık sadece iki büyük dünya savaşına şahitlik etmekle kalmamış, bununla birlikte bölgesel ve yerel olarak birçok savaşa, çatışmaya, bağımsızlık mücadelelerine de tanıklık etmiştir. Bu bağımsızlık mücadelelerinin her birinde birtakım şahsiyetler olaylara yön verici tutumlarıyla ön plana çıkmışlar ve isimlerini tarihe yazdırmışlardır. Söz konusu mücadelelerde kilit rol oynayan bazı önemli şahsiyetlerin çok şöhret bulmamış olması yahut kendileri hakkında literatürde çalışmalara rastlanamaması, o kimselerin hayatlarının, fikirlerinin ve tarihi olaylara etkilerinin göz ardı edilmesi gerektiği anlamını taşımamaktadır. Bu tez, bahsedilen dönemde yaşamış ve uluslararası bir etkiye ulaşmış olan Abdurrahman Azzâm Paşa’nın tarihsel biyografisini ele almaktadır. Osmanlı bakiyesi şahsiyetlerden sayılabilecek olan Abdurrahman Azzâm Paşa, özellikle 20. yüzyılın ilk yarısında dünya siyaseti ve tarihine ciddi katkıları olan isimler arasında yerini almış biridir. Dolayısıyla onun entelektüel ve siyasi mücadelelerine odaklanarak imparatorluktan ulus devlete geçiş döneminde Orta Doğu’da oynadığı kritik roller de burada incelenmektedir. Bu çalışma, ulus devlet sürecinde sona erdiği düşünülen İttihâdı İslam girişimlerine farklı biçimlerde alternatifler arandığını bir biyografi çerçevesinde ortaya koymayı hedeflemektedir. Ömrünün her safhasında bağımsızlık uğrunda mücadele eden Azzâm Paşa’nın hayatını ele almak, bir biyografi üzerinden dönemin siyasi, düşünsel ve sosyal özelliklerine ışık tutacak ve yeni çalışmalara kapı aralayacaktır.