Okul Yöneticilerinin Yansıtıcı Düşünme Beceri Ve Uygulamalarının Incelenmesi: İstanbul Ve Kopenhag Örneği

• Main Author: Dalgıç, Gülay
• Format: Dissertation
• Language: Turkish
• Published: ProQuest Dissertations & Theses 01-01-2011
• Subjects: Continuing education; Critical thinking; Education; Educational administration; Learning; Principals; Professional development; Qualitative research; Questionnaires; Reflective practice; Reflective Teaching; Research methodology; School principals; Thinking Skills
• ISBN: 9798515252588

Çağımızın hızla değişen ihtiyaçları eğitime de yansımakta ve okul yöneticilerinden bu hızla değişen ihtiyaçlara cevap verebilmeleri beklenmektedir. Bu nedenle, bu süreçte okul yöneticilerinin etkili lider rolünü başarıyla sürdürebilmeleri; okullarda sürekli iyileştirme içinde olmaları; etkili öğrenme ortamı sağlayabilmeleri ve yeni şartlara uyumlarını hızlandırabilmeleri için tecrübelerini öğrenmeye dönüştürdükleri ve uygulamalarını sürekli sorgulayarak iyileştirdikleri yansıtıcı düşünme uygulamalarına ihtiyaçları her zamankinden daha fazla hissedilmektedir. Bu ihtiyacı göz önünde bulundurarak yapılan bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Danimarka’daki okul yöneticilerinin profesyonel gelişim amaçlı yansıtıcı düşünceye dayalı uygulamalarını tespit etmek ve Türkiye’de ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan okul yöneticilerinin profesyonel gelişimlerini sürdürmek ve tecrübelerini öğrenmeye çevirmek için yansıtıcı düşünme becerilerini ne düzeyde kullandıklarını, bunu hangi uygulamalarında gösterdiklerini ve yansıtıcı düşünme uygulamaları ile çeşitli demografik değişkenler (cinsiyet, kıdem, okul türü, branş, öğrenci sayısı, hizmet içi eğitim alma durumu ve görev türü) arasında ilişki olup olmadığını saptamaktır.Bu araştırmada nitel ve nicel olmak üzere karma model kullanılmıştır. Araştırmada önce nitel araştırma yöntemleri kullanılarak okul yöneticilerinin yansıtıcı düşünme beceri ve uygulamaları küçük bir örneklem üzerinde derinlemesine incelenmiştir. Nitel araştırmanın örneklemini 2008-2009 bahar döneminde İstanbul (n=24) ve Danimarka, Kopenhag’da (n=13), çeşitli ortaöğretim (gymnasium) kurumlarında görev yapmakta olan 37 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Katılımcılarla yüz yüze görüşülerek betimsel verilere ulaşmak amaçlanmıştır. Araştırmada görüşme yoluyla toplanan nitel veriler, analiz aşamasında veri analizi çeşitlerinden “içerik analizi” tekniğine tabi tutulmuşlardır.Nicel araştırma aşamasında ise nitel araştırmada elde edilen tema ve değişkenlerin belirli bir evrende nasıl dağıldığı belirlenmeye çalışılmış ve okul yöneticilerinin belirli bazı demografik değişkenlere göre yansıtıcı düşünme uygulamalarında anlamlılık olup olmadığı incelenmiştir. Nicel çalışmada, okul yöneticilerinin yansıtıcı düşünme uygulamalarını ve becerilerini belirlemek üzere Okul Yöneticisi Yansıtıcı Düşünme Ölçeği (OYYDÖ) geliştirilmiştir. 57 maddeden oluşan ölçeğin açımlayıcı faktör analizi sonucunda 4 faktör altında toplandığı belirlenmiştir. Oluşan dört faktörün açıkladığı toplam varyans miktarı % 38,150’dir. Güvenirlik analizinde ise ölçeğin tamamı için Cronbach Alfa değeri α=,91 olarak saptanmıştır. Nicel araştırma örneklemini 2009-2010 yılında İstanbul’daki ortaöğretim kurumlarında (meslek liseleri hariç) görev yapmakta olan 427 okul yöneticisi oluşturmaktadır.Araştırmanın sonuçlarına göre Türkiye ve Danimarka’da okul yöneticilerinin tecrübelerini öğrenmeye dönüştürüp mesleklerinde gelişme sağlamaları eski yöneticiden ve meslektaşlardan öğrenme, yaparak öğrenme, diğer iş tecrübelerinden transfer yaparak öğrenme, projelerde görev alarak öğrenme, formel kurs ve programlara katılarak öğrenme, hobi ve faaliyetlerden öğrenme, gözlem yaparak öğrenme şeklinde gerçekleşmektedir.Her iki ülkede de yöneticilerin yeterliklerini ve eylemlerini izleme ve değerlendirme yolu olarak resmi ve resmi olmayan değerlendirme yöntemleri kullandıkları elde edilen bulgular arasındadır. Resmi değerlendirme olarak Danimarka’da personel gelişim görüşmeleri (MUS-Medarejder Udvikling Samtale), anket uygulamaları ve okul kurulunun yöneticiyi değerlendirmesi yöntemleri kullanılırken, Türkiye’de ise MEB değerlendirmeleri ve Danimarka’daki gibi anket uygulamaları kullanılmaktadır.Yöneticilerin yansıtıcı düşünme uygulamalarına girdikleri kişiler iki ülkede de çok büyük benzerlikler gösterirken çeşitli faktörlerden kaynaklanan farklılıklar da görülmektedir.Araştırma sonuçlarına göre her iki ülkedeki okul yöneticileri bireysel olarak, idari kadrolarıyla, arkadaş ve meslektaşlarıyla, iletişim ağlarıyla ve araştırmalara katılarak yansıtma sürecine girerken, eşleriyle, profesyonel koç ve mentorlarıyla, okul kuruluyla ve diğer sektörlerden kişilerle yansıtma sürecine girme konusunda farklılıklar göstermektedirler. Türkiye ve Danimarka’daki okul yöneticilerinin yansıtıcı düşünme alanları iletişim ve örgütsel değişim konularında paralellik göstermektedir.Danimarkalı okul yöneticileri için reformlar üzerine yansıtıcı düşünme sürecine girmek diğer önemli bir yansıtma alanı olarak görülmektedir. Türkiye’deki okul yöneticileri için ise diğer yansıtma alanları veli, öğrenci başarısı, teknoloji, yönetmelikler ve finans konularında yoğunlaşmaktadır.