Sovyet Türkmenistan’da vakıf araştırmaları: G.İ. Karpov örneği

• Published in: BEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi Vol. 4; no. 2; pp. 177 - 189
• Main Authors: Aşirov,Tahir, Orazov,Orazsahet
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Bülent Ecevit Üniversitesi 01-02-2017
• Subjects: Din Bilimleri; Edebiyat; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; Tarih; Zonguldak; Türkiye; Vakıfname; Turkmen; Soviet Turkmenistan; Foundation; Sovyet Türkmenistan; Türkmen; Vakıf; Karpov
• ISSN: 2148-3728

Medrese, mektep, cami, tekke, kervansaray, hanlar gibi kurumlar ve bu kurumlar
dolayısıyla oluşan bilgiler ve belgeler, XVI-XIX. yüzyıl Türkmen tarihini aydınlatma
bakımından önemlidir. Bu kurumların, özellikle de eğitimle ilgili olanların idamesini
sağlayan vakıflar ise, ayrı bir öneme sahiptir. Ancak Türkmen topraklarında Çarlık Rusya’sı
İmparatorluğu işgali sonrası oluşan Sovyetler Birliği döneminin başlamasıyla vakıflar
kapatılmış, doğal olarak vakfa bağlı kurumlar da akamete uğramıştır. Vakıflarla ilgili
sözleşmeleri, içerik belgeleri toplayarak ciddi ilmi inceleme yapan araştırmacılardan biri
de Rus müsteşrik İ.G. Karpov’dur. Karpov çalışmalarında vakıf belgelerinden, belgelerin
içeriğinden, vakfın hizmet alanlarından ve malların vakfediliş sebeplerinden söz
etmektedir. Buna göre adı geçen çalışmanın gün yüzüne çıkarılması, Türkmenlerin vakfa
yüklediği anlamların, verdikleri değerin anlaşılması, bir de dönemin tarihi vakalarına
ışık tutması bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada Karpov’un çalışmasından
yola çıkılarak, Sovyet Türkmenistan’daki arşiv belgeleri ve vakıf kurumlarıyla ilgili genel
değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.