Karanlık dünyalarından ışık olan iki âşık: Âşık Veysel ve Barpi Alikulov

• Published in: Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi Vol. 2; no. 3; pp. 41 - 83
• Main Authors: Çalışkan,Ayşenur Begüm, Göher Vural,Feyzan
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Halkbilimi Araştırmaları Derneği 01-02-2019
• Subjects: Edebiyat; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; İletişim; Kültür & Sanat; Medya ve Sinema; Türk Dili; Ordu; Türkiye; Comparative Analysis; Ethnomusicology; Barpı Alıkulov; Karşılaştırmalı Analiz; Akın; Âşık; Ozan; Âşık Veysel; Etnomüzikoloji; Minstrel
• ISSN: 2667-4173

Telli veya yaylı sazları ile diyar diyar dolaşan ozanlar, büyük Türkistan’ın kültürel aktarımında son derece önemli bir yere sahip olmuştur. Anadolu coğrafyasında âşık, Kırgızistan’da akın ismini alan saz şairleri, gerek duygusal tatmin, gerekse gelenek, olay, olgu ve durumların aktarımında, kültür taşıyıcıları olarak görülürler. Bu çalışmada, Türk Kültüründen iki önemli değer, Anadolu’dan Âşık Veysel ve Kırgızistan’dan Barpı Alıkulov’un hayatları ve eserleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Amaçlı örneklem kapsamında seçilen eserler üzerinde ana tema, ifade, vurgulanan kelime ve motifsel karakter gösteren sözcükler açısından sözel analiz; makamsal/modal özellikler, ezgisel hareket, ses alanı, yoğun ses bölgesi, süre değerleri, ritmik yapı açısından müzikal analiz gerçekleştirilmiştir. Verilerin işlenmesinde, betimleme, analiz, yorumlama aşamaları izlenmiştir. Betimsel analiz için oluşturulan çerçevede, tematik yapıya uygun olarak veriler tablo ve grafikler yardımıyla işlenmiş; bulgular tanımlanmış ve yorumlanmıştır.
Betimleyici karakter taşıyan bu çalışmada ilk olarak Anadolu'daki âşıklık geleneği ve Kırgızistan'daki akınlık geleneğinin genel özelliklerine değinilmiş; Âşık Veysel ve Barpı Alıkulov’un bu iki gelenek içindeki yerinden ve hayatlarından bahsedilmiştir. Daha sonra, Âşık Veysel ve Barpı Alıkulov’un eserlerinin analiz sonuçları, karşılaştırmalı yorumlar yer almıştır.