دستور زبان فارسی در قفقاز
بر اساس شواهد تاریخی و مستندات فرهنگی، سرزمین قفقاز، دارای اشتراکات تاریخی و پیوندهای فرهنگی دیرینه‌ای با ایران و مردمان آن است. یکی از این حوزه‌های مشترک که تأثیرات دو سویة فراوانی از روابط فرهنگی و تاریخی ایرانیان و ملّت قفقاز، در روزگاران دراز پدید آورده است، مسائل ادبی و حوزة تتبّعات شعری و تحقی...
Saved in:
| Published in: | Zabān va adab-i Fārsī (Online) Vol. 74; no. 243; pp. 155 - 185 |
|---|---|
| Main Authors: | , |
| Format: | Journal Article |
| Language: | Avestan |
| Published: |
University of Tabriz
01-09-2021
|
| Subjects: | |
| Online Access: | Get full text |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Abstract | بر اساس شواهد تاریخی و مستندات فرهنگی، سرزمین قفقاز، دارای اشتراکات تاریخی و پیوندهای فرهنگی دیرینه‌ای با ایران و مردمان آن است. یکی از این حوزه‌های مشترک که تأثیرات دو سویة فراوانی از روابط فرهنگی و تاریخی ایرانیان و ملّت قفقاز، در روزگاران دراز پدید آورده است، مسائل ادبی و حوزة تتبّعات شعری و تحقیقات مربوط به زبان و ادبیات است. بررسی‌های نقدشناختی آثار گویندگانی چون نظامی گنجه‌ای، خاقانی شروانی، مجیر بیلقانی، واله داغستانی و ... نشان می‌دهد که زبان شعری این سخنوران، نمی‌تواند با این شاعران آغاز گردد و در سخن همان‌ها به اوج پختگی برسد. بی‌گمان در این میان، سنت و سابقه‌ای در کار بوده و صد هزار دریای هنر و فضیلت پیش از آن دست در کار آفرینش هنری بوده است تا بزرگانی چون خاقانی و نظامی و مجیر از میان آن‌ها سر برآورند. در این میان، یکی از شاخههای مهم جریان زبان و ادب فارسی در قفقاز، تألیف کتاب‌های دستور زبان و لغت‌نامه های فارسی است. نگاهی به سیر تاریخی تدوین و تألیف این کتابها نشان می‌دهد که پیشگامان تألیف کتاب‌های فرهنگ لغات و دستور زبان فارسی، نویسندگان قفقاز بوده‌اند. در تاریخ تدوین کتاب‌های دستور زبان، سرزمینهای قفقاز نقش بسیار مهمی دارند. این سرزمین یا خاستگاه مادری مؤلفان کتابها بوده‌اند و یا پذیرنده مؤلفانی غیربومی که در آن ناحیت ساکن شدهاند. ما در این مقاله ابتدا نگاهی کلّی به تاریخ دستورنویسی و لغت‌نامه‌نگاری در قفقاز می‌کنیم و سپس با رعایت اختصار و ایجاز، به معرفی چند تن از مؤلفان کتاب‌های لغت و دستور زبان فارسی می-پردازیم. |
|---|---|
| AbstractList | بر اساس شواهد تاریخی و مستندات فرهنگی، سرزمین قفقاز، دارای اشتراکات تاریخی و پیوندهای فرهنگی دیرینه‌ای با ایران و مردمان آن است. یکی از این حوزه‌های مشترک که تأثیرات دو سویة فراوانی از روابط فرهنگی و تاریخی ایرانیان و ملّت قفقاز، در روزگاران دراز پدید آورده است، مسائل ادبی و حوزة تتبّعات شعری و تحقیقات مربوط به زبان و ادبیات است. بررسی‌های نقدشناختی آثار گویندگانی چون نظامی گنجه‌ای، خاقانی شروانی، مجیر بیلقانی، واله داغستانی و ... نشان می‌دهد که زبان شعری این سخنوران، نمی‌تواند با این شاعران آغاز گردد و در سخن همان‌ها به اوج پختگی برسد. بی‌گمان در این میان، سنت و سابقه‌ای در کار بوده و صد هزار دریای هنر و فضیلت پیش از آن دست در کار آفرینش هنری بوده است تا بزرگانی چون خاقانی و نظامی و مجیر از میان آن‌ها سر برآورند. در این میان، یکی از شاخههای مهم جریان زبان و ادب فارسی در قفقاز، تألیف کتاب‌های دستور زبان و لغت‌نامه های فارسی است. نگاهی به سیر تاریخی تدوین و تألیف این کتابها نشان می‌دهد که پیشگامان تألیف کتاب‌های فرهنگ لغات و دستور زبان فارسی، نویسندگان قفقاز بوده‌اند. در تاریخ تدوین کتاب‌های دستور زبان، سرزمینهای قفقاز نقش بسیار مهمی دارند. این سرزمین یا خاستگاه مادری مؤلفان کتابها بوده‌اند و یا پذیرنده مؤلفانی غیربومی که در آن ناحیت ساکن شدهاند. ما در این مقاله ابتدا نگاهی کلّی به تاریخ دستورنویسی و لغت‌نامه‌نگاری در قفقاز می‌کنیم و سپس با رعایت اختصار و ایجاز، به معرفی چند تن از مؤلفان کتاب‌های لغت و دستور زبان فارسی می-پردازیم. |
| Author | محمدعلی موسی زاده محمد طاهری خسروشاهی |
| Author_xml | – sequence: 1 fullname: محمدعلی موسی زاده organization: استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه تبریز-ایران – sequence: 2 fullname: محمد طاهری خسروشاهی organization: دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز، ایران |
| BookMark | eNqtjEtOwzAURS1UJAp0Dc0GYp4_8UvGCARz5pZLHWSUNpXTCcN2gBiwjyImKO1mnsVmiFCX0NG5Olc6l2y0bJeesakALiUofbPysQlrLkEKrksoFVeihDM2lgZNbhCr0bBlIXKssLpgk64LM9AaTSELHDNOP3Sg7_RBfUZ7-qJdes_ShnbU0-H3MxvuPkvbtEnbwe2v2Xntms5Pjrxij_d3T7cP-bx1r3YVw8LFN9u6YP9FG1-si-vw3HiLyhvtRVEBSC1QzQDMvBZGq1p7Jbw6ZesP7R5kbg |
| ContentType | Journal Article |
| DBID | DOA |
| DOI | 10.22034/perlit.2021.48083.3180 |
| DatabaseName | Directory of Open Access Journals |
| DatabaseTitleList | |
| Database_xml | – sequence: 1 dbid: DOA name: Directory of Open Access Journals url: http://www.doaj.org/ sourceTypes: Open Website |
| DeliveryMethod | fulltext_linktorsrc |
| Discipline | Languages & Literatures |
| EISSN | 2676-6779 |
| EndPage | 185 |
| ExternalDocumentID | oai_doaj_org_article_73e64e1590024173b006df1643f4e31e |
| GroupedDBID | ALMA_UNASSIGNED_HOLDINGS GROUPED_DOAJ |
| ID | FETCH-doaj_primary_oai_doaj_org_article_73e64e1590024173b006df1643f4e31e3 |
| IEDL.DBID | DOA |
| ISSN | 2251-7979 |
| IngestDate | Tue Oct 22 15:13:34 EDT 2024 |
| IsDoiOpenAccess | true |
| IsOpenAccess | true |
| IsPeerReviewed | false |
| IsScholarly | false |
| Issue | 243 |
| Language | Avestan |
| LinkModel | DirectLink |
| MergedId | FETCHMERGED-doaj_primary_oai_doaj_org_article_73e64e1590024173b006df1643f4e31e3 |
| OpenAccessLink | https://doaj.org/article/73e64e1590024173b006df1643f4e31e |
| ParticipantIDs | doaj_primary_oai_doaj_org_article_73e64e1590024173b006df1643f4e31e |
| PublicationCentury | 2000 |
| PublicationDate | 2021-09-01 |
| PublicationDateYYYYMMDD | 2021-09-01 |
| PublicationDate_xml | – month: 09 year: 2021 text: 2021-09-01 day: 01 |
| PublicationDecade | 2020 |
| PublicationTitle | Zabān va adab-i Fārsī (Online) |
| PublicationYear | 2021 |
| Publisher | University of Tabriz |
| Publisher_xml | – name: University of Tabriz |
| SSID | ssib044765257 ssj0002909417 |
| Score | 3.6370728 |
| Snippet | بر اساس شواهد تاریخی و مستندات فرهنگی، سرزمین قفقاز، دارای اشتراکات تاریخی و پیوندهای فرهنگی دیرینه‌ای با ایران و مردمان آن است. یکی از این حوزه‌های مشترک که... |
| SourceID | doaj |
| SourceType | Open Website |
| StartPage | 155 |
| SubjectTerms | ارمنستان جمهوری آذربایجان قفقاز کلید واژگان: دستور زبان فارسی گرجستان |
| Title | دستور زبان فارسی در قفقاز |
| URI | https://doaj.org/article/73e64e1590024173b006df1643f4e31e |
| Volume | 74 |
| hasFullText | 1 |
| inHoldings | 1 |
| isFullTextHit | |
| isPrint | |
| link | http://sdu.summon.serialssolutions.com/2.0.0/link/0/eLvHCXMwrV29TsMwED5BJxbE_z_ygNjSJrEbxyM_rYpUscDAFjnEGUtF6AO0A2LgPYpYUNqXccTLcJdEVTcGWG3Ltu5OvvusT98BnIVpSNxW4QRcKkdgwna0m2gs5JQfIyZS7ZLl27uTtw_hdYdkchatvogTVskDV4ZrSW4CYTxqbonJRnIKkyTFIp-nwnDPlK-vq5bAFEaSEDIgmc_Fb4uvEMaU7Xcxfj1HKqkqspfvu1y0hiQtRcxK32uKEKsShLIkFLkk41_mm-4GrNeFIruoLrgJK9pswV6__l7M2DnrLxSRs21o2i87t5_Fm82ZndkPOy1eWTG2U5vb-fc7w-mcFZNiXExwbLYDN93O_VXPoaOjYSU5EZEIdDmApolq00S_mYbvQmPwNDD7wARmbd2OU_dR0VIZo-O0H-pAJYhSE30Al38_7_A_NjmCNXJDReM6hsbL88icwGqWjE5LF_8AG1a1vA |
| link.rule.ids | 315,783,787,867,2109,27936,27937 |
| linkProvider | Directory of Open Access Journals |
| openUrl | ctx_ver=Z39.88-2004&ctx_enc=info%3Aofi%2Fenc%3AUTF-8&rfr_id=info%3Asid%2Fsummon.serialssolutions.com&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2&rft.jtitle=Zab%C4%81n+va+adab-i+F%C4%81rs%C4%AB+%28Online%29&rft.au=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C+%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87&rft.au=%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF+%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C+%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C&rft.date=2021-09-01&rft.pub=University+of+Tabriz&rft.issn=2251-7979&rft.eissn=2676-6779&rft.volume=74&rft.issue=243&rft.spage=155&rft.epage=185&rft_id=info:doi/10.22034%2Fperlit.2021.48083.3180&rft.externalDBID=DOA&rft.externalDocID=oai_doaj_org_article_73e64e1590024173b006df1643f4e31e |
| thumbnail_l | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/lc.gif&issn=2251-7979&client=summon |
| thumbnail_m | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/mc.gif&issn=2251-7979&client=summon |
| thumbnail_s | http://covers-cdn.summon.serialssolutions.com/index.aspx?isbn=/sc.gif&issn=2251-7979&client=summon |