AHMET HACA HALİS’İN MAKTEL-NAMESİ ÜZERİNE

• Published in: Uluslararası türk lehçe araştırmaları dergisi : Online Vol. 8; no. 1; pp. 139 - 149
• Main Author: Serajı, Abdul Naser
• Format: Journal Article
• Language: English
• Published: 20-06-2024
• ISSN: 2587-1293; 2587-1293
• DOI: 10.30563/turklad.1399857

Kerbela olayı, İslam aleminde en önemli hadiselerden biridir. Bu hadisesinin akisleri ve toplum üzerinde bıraktığı derin izler edebî eserlere de konu olmuştur. İçinde yaşadıkları toplumun tarihi ve yaşamı en önemli esin kaynakları olan sanatçılar, bu mühim hadiseyi eserlerinde işlemişlerdir. Türk edebiyatı da diğer Mulüman halkların edebiyatı gibi içerisinde İslamî gelenekten beslenerek oluşturulmuş birçok edebî tür bulunmaktadır. Bu edebî türlerin en önemlilerinden birisi de makteldir. Bu konu üzerine Klasik Çağatay Edebiyatı’nın en önemli isimlerinden biri, Ahmet Hâce Halis’dir. Şairin eserine bakıldığında diğer yazısının da bulunma ihtimali mevcuttur. Ahmet Hâce Halis, bu eseri mensur bir kıssadan Çağatay Türkçesine manzum olarak aktarmıştır. Eseri yazarken gençlere yalvarmış aynı zamanda kendisine gençlerin ruhu yardım etmiştir. Kaynaklarda adı geçmeyen eserin bir nüshası Afganistan’ın kuzeyinde Özbek Türklerinin bulunduğu bir bölgesi olan Tahar ilinde bulunmuştur. Bu çalışmada, öncelikle Maktel-namenin genel özellikleri üzerinde durulmuştur. Daha Sonra nüsha tanıtılmıştır. Metnin üzerine çalışılırken çalışmada söz konusu eser kime ait olduğu tesbbit edilmiştir. Ayrıca eserin tanımlayıcı özelliklerinden olması dolayısıyla bilgileri içeren manzumeler kaç beyit, hangi nazım biçimi ile yazılması, aruzun hangi vezni ile yazılması ve beyitlerdeki kusurlar nelerdir üzerinde durulmuştur. Nüshada yer alan bölümler ve bölümlerdeki manzume beyitlerden birkaç örnek verilerek bunlar üzerinden değerlendirilmeler yapılmıştır.