Parametrik hızlandırılmış başarısızlık (ölüm) zamanı (HBZ) modelleri ile erken evre meme kanseri hastalarında uygulama

• Published in: Pamukkale Medical Journal Vol. 14; no. 3; p. 654
• Main Authors: BEKİROĞLU, Nural, ULGEN, Ayse
• Format: Journal Article
• Language: Turkish
• Published: Denizli Pamukkale University, Facutly of Medicine 2021
• Subjects: Breast cancer; Lymphatic system; Metastasis; Survival analysis; Variables
• ISSN: 1309-9833; 1308-0865
• DOI: 10.31362/patd.893954

ET Amaç: Cox Orantılı Hazard (COH) modeli sağkalım analizinde en sık kullanılan çok değişkenli regresyon modelidir. Ancak uygulamada orantılı hazard (OH) varsayımını sağlamak her zaman mümkün olmamaktadır. Bu durumda Parametrik Hızlandırılmış Başarısızlık (Ölüm) Zamanı (HBZ) modelleri uygulanır. Bu çalışmada HBZ ve COH modelleri meme kanseri tanısı olan hastalara uygulanarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 697 erken evre meme kanserli hastanın retrospektif sağkalım verileri analiz edilmiştir. Bağımlı değişken olan genel sağkalım ve 13 bağımsız değişkenle test edilmiştir. Anlamlı çıkan değişkenler çoklu regresyon analizi olan COH modeli ile yapılan regresyonla tahmin edilmeye çalışılmıştır. HBZ modeli için verilerin olası log-normal, log-lojistik, Weibull ve üstel dağılımlarına ait Hazard Fonksiyonlarına bakılmıştır. Bulgular: Yaş grupları, tümör derecesi, nöral invazyon ve ekstra kapsül tutulumu COH varsayımını sağlamamasına rağmen, istatistiksel olarak anlamlı çıkan 9 bağımsız değişken çok değişkenli COX modeline girdiğinde sadece metastatik lenf nodu sayısı ve menopoz değişkenleri anlamlı bulunmuştur. HBZ modeli için, bağımlı değişken olan genel sağkalıma ait, AIC değerine ve hazard fonksiyonu dağılımlarına göre en uygun HBZ modelinin Log-lojistik olduğu görülmüştür. Log-lojistik regresyonu sonucunda ise metastatik lenf nodu sayısı, menopoz ve tümör boyutu değişkenleri anlamlı çıkmıştır. Sonuç: Literatürde COH modeli en sık kullanılan sağkalım modellerinin başında gelir. Hazardların orantılı olmadığı durumlarda COH regresyon modeli yerine HBZ regresyon modeli gibi modellerin kullanımı daha uygun olabilir.