Safevî İranı Bir İmparatorluk muydu?

• Published in: Cihannümâ tarih ve coğrafya araştırmaları dergisi (Online) Vol. 3; no. 2; pp. 179 - 208
• Main Author: Rudi Matthee
• Format: Journal Article
• Language: English; Turkish
• Published: Izmir Katip Celebi University 31-12-2017
• Subjects: devlet; empire; i̇mparatorluk; safavid; safevi; state
• ISSN: 2149-0678; 2148-8843
• DOI: 10.30517/cihannuma.373252

Bu makale, imparatorluk teriminin kullanımı ve Safevîlere uygulanabilirliği hakkında fikir teatisinde bulundu. Eğer bir imparatorluk kudretli, hiyerarşik olarak organize olmuş, ideolojik olarak kararlı ve birkaç medeniyet ve ekosistemi kapsayan askeri açıdan güçlü bir devlet olarak tanımlanırsa; Safevî İranı imparatorluk iddiaları açısından, komşusu olan Osmanlı ve Babürlü devletlerinden daha zayıf bir kimliğe sahipmiş gibi görünebilir. Safevî hanedanlığı tarafından kontrol edilen topraklar Osmanlı mülkü kadar geniş değildi, ayrıca bütün o ihtişamına ve merkeziyetine rağmen İsfahan da asla, ülkenin tek ve sürekli başkenti olarak İstanbul ile rekabet edemedi. İran, Babürlü Devleti kadar ne üretkendi ne de iklim, topografya ve etnisite bakımından onun sahip olduğu çeşitliliğe sahipti. Fakat bu farklılıklar muhtemelen niteliksel olmaktan ziyade nicelikseldi, fıtri vasıflardan ziyade bir derece ve boyut meselesiydi.