EMİR GÖROĞLİ DESTANI’NDA KUTSAL KUŞLAR
Türk topluluklarının gözünde kötüleri cezalandırıp yoksulları koruyan Köroğlu, eşitliğin ve adaletin bir sembolü olmuştur. Türk Dünyası’nın hemen her bölgesinde Köroğlu Destanı’nın muhtelif varyantları anlatılmaktadır. Günümüzde Şincang Özerk Bölgesi’nde yaşayan Uygur Türkleri arasında da “Emir Göro...
Saved in:
| Published in: | Uluslararası uygur araştırmaları dergisi (Online) Vol. -; no. 22; pp. 49 - 60 |
|---|---|
| Main Author: | |
| Format: | Journal Article |
| Language: | English |
| Published: |
25-12-2023
|
| Online Access: | Get full text |
| Tags: |
Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
|
| Summary: | Türk topluluklarının gözünde kötüleri cezalandırıp yoksulları koruyan Köroğlu, eşitliğin ve adaletin bir sembolü olmuştur. Türk Dünyası’nın hemen her bölgesinde Köroğlu Destanı’nın muhtelif varyantları anlatılmaktadır. Günümüzde Şincang Özerk Bölgesi’nde yaşayan Uygur Türkleri arasında da “Emir Göroğli” adı ile bilinen bu destan, destancılar tarafından anlatılmaktadır. Emir Göroğli Destanı’nın da dâhil olduğu söz konusu destanın Doğu varyantı mitolojik ve Şamanist unsurlar bakımından Batı varyantına göre daha zengin bir içeriğe sahiptir. Özellikle destanda yer verilen can alıcı kartal ve devlet kuşu doğan gibi çeşitli motifler çevresinde önemli bir kutsal kuş kültü meydana gelmiştir. Metin merkezli olarak hazırlamış olduğumuz bu çalışmada giriş ve sonuç kısımlarının haricinde Uygur Türklerinin kuş kültleri özelindeki mitolojik ve Şamanist inanç unsurlarını devlet kuşu, Tanrısal güzellik sembolü kuş ve donuna girilen kuşlar olarak üç ayrı bölümde inceledik. Böylece Uygur Türkleri arasında anlatılagelen Emir Göroğli Destanı’nın içeriğinde yer verilen kutsal kuşlara ait kült inançları inceleyerek söz konusu kuşların Uygur Türkleri arasındaki algılanış biçimlerini göstermeyi amaçladık. Çalışmamız neticesinde “şunkar” gibi avcı bir kuşa sahip olmanın kut sahibi olmak, avcı kuşunu kaybetmenin kutu kaybetmek, avcı kuş ile avlanmanın bedeninde yaşam enerjisi barındırmak olduğu ve Tanrısal güzelliğin “karçuğa” ve “bâz” gibi avcı kuşlarla tasvir edildiği gibi sonuçlar elde edilmiştir.
In the eyes of Turkic communities, Köroğlu has become a symbol of equality and justice, punishing the wicked and protecting the poor. The variants of the Epic of Köroğlu are told in almost every corner of the Turkic World. Among the Uyghur Turks living in the East Turkestan Autonomous Region today, this epic is told with the name "Emir Göroğli". The eastern variant of the epic, which also includes the variant called Emir Göroğli, has a richer content than the western variant in terms of mythological and shamanistic elements. In particular, an important sacred bird cult has emerged around various motifs such as the crucial eagle and the state bird falcon featured in the epic. In this study, which we have prepared as a text-centered study, we aimed to reveal how the said birds were perceived among the Uyghur Turks by examining the cult beliefs of the sacred birds included in the content of the Emir Göroğli Epic, which is told among the Uyghur Turks. As a result of our study, results such as having a hunting bird like shunkar is like having a blessing, losing a hunting bird is like losing kut, hunting with a hunting bird is having life energy in your body, and divine beauty is depicted with hunting birds like karçuğa and bâz. |
|---|---|
| ISSN: | 2458-827X 2458-827X |
| DOI: | 10.46400/uygur.1287218 |